Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Kategoriadyskursu-zagadnieniadefinicyjneiteoretyczne
31
chcącewyposażyćgowznaczenie”30.Możnapowiedzieć,żeporządekdyskursuto
semiotycznyaspektporządkuspołecznego.Jednymzaspektówtakrozumianego
porządkowaniarzeczywistościjestdominacja:niektóresposobytworzeniaznaczeń
dominują(obecnesąwgłównymnurciedyskursu),innesąmarginalizowane.31
Poprzezdyskursprzekazywanesąreprezentacjesymboliczneświata.Zgodnie
zteoriąwiedzy/władzyM.FoucaultreprezentacjeteHaspirujądobyciajedynymi
prawdziwymi”32.Nietyleodzwierciedlają,cokształtująwiedzęoświecieitym
samymmająwsobieładunekwładzy33.Wiedzaoznaczaprzytymwszystkierodzaje
treści,któreformująświadomośćipomagająkształtowaćiinterpretowaćrzeczy-
wistość34.Analizadyskursu–zdaniemM.Foucault–nieograniczasiędoanalizy
języka,alepoleganaanaliziesystemówwiedzy35.Wartowtymmiejscuzauwa-
żyć,żeM.Foucaultsamniestosowałzaproponowanychprzezsiebiekategorii
dobadańianalizempirycznych,stądichwykorzystaniewpraktycebadawczej
(wtymichoperacjonalizacja)określanejestjakoperspektywapostfoucaultowska
analizydyskursu36.
Wkontekściewładzyidominacjiwdyskursienależyprzywołaćpojęcieprze-
mocysymbolicznejstosowaneprzezPierre’aBourdieu.WedługP
.BourdieuHwła-
dzasymbolicznatomoctworzeniatego,cojestdanezapomocąsamegogłoszenia,
mocoddziaływanianaświatpoprzezoddziaływanienawyobrażenieonim”37.
PrzemocsymbolicznamaoznaczaćHnarzucanieznaczeń(ś)przyrównoczesnym
ukrywaniuukładusiłleżącychujejpodstaw”38.Wiążesięzmocąnarzucania
wiedzyHoczywistejiniepodważalnej”,którajednocześniedowartościowujeilegi-
tymizujegrupydominujące,adeprecjonujegrupyzdominowane39.
T.A.vanDijk–przedstawicielszkołytzw.KrytycznejAnalizyDyskursu–
wymieniatrzygłównewymiarydyskursu,tj.:1)użyciejęzyka,2)przekazywanieidei,
30V
.Trapani,„Inni”wpolskichdebatachsejmowych.Przykładydyskursywnegokonstruowa-
niatożsamościprzezwiększośćimniejszościnarodowe,[w:]A.Jasińska-Kania,S.Łodziński,
ObszaryiformywykluczeniaetnicznegowPolsce.Mniejszościnarodowe,imigranci,uchodźcy,
WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2009,s.78.
31N.Fairclough,Criticaldiscourseanalysisasamethodinsocialscientificresearch,[w:]
R.Wodak,M.Meyer(red.),MethodsofCritical…,op.cit.,s.124.
32E.Czykwin,Stygmatspołeczny,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2007,s.341.
33Ibidem.
34S.Jäger,Discourseandknowledge…,op.cit.,s.33.
35J.Szacki,Historiamyślisocjologicznej…,op.cit.,s.905.
36M.Nowicka-Franczak,Postfoucaultowskaanalizadyskursu.PrzypadeksporuoJedwabne,
[w:]M.Czyżewski,M.Otrocki,T
.Piekot,J.Stachowiak(red.),Analizadyskursupublicznego0
Przeglądmetodiperspektywbadawczych,WydawnictwoAkademickieSEDNOSpółkazo.o.,
Warszawa2017,s.315–316,339.
37P
.Bourdieu,L.J.D.Wacquant,Zaproszeniedosocjologiirefleksyjnej,OficynaNaukowa,
Warszawa2001,s.139.
38T
.Zarycki,Peryferie.Noweujęciazależnościcentro-peryferyjnych,WydawnictwoNaukowe
Scholar,Warszawa2009,s.95.
39Ibidem,s.96.
