Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ca1776r.jedynieAleksanderSułkowskiztrzemaczwartymiswojejposiadłości.
Wmarcu1783r.zpewnymiwątpliwościamidoordynacjiprzystąpiłrównież
najmłodszyzbraci—Antoni,któryjednakdokonałdonacjijedyniepołowyswo-
ichdóbr,cobyłosprzecznezpodstawowymipostanowieniamistatutu.Mimoto
donacjętęksiążęAugustSułkowskiuznał58.Braciabyliskonfliktowaniostatus
księstwabielskiego(dobraalodialneczymajorat—fideikomis)zFranciszkiem,
którywiększośćswojejschedyzdołałroztrwonićiprzeztonieprzystąpiłod
razudoordynacji.AugustpróbowałnawetodsunąćpotomstwoFranciszkaod
dziedziczeniapoprawdopodobnejbezpotomnejśmierciswojejiAleksandra.
OstatecznieksięstwobielskiemiałonależećdoFranciszkaijegonastępców59.
AugustSułkowskizmarłbezpotomnie7stycznia1786r.wWarszawie,pozo-
stawiającposobiewdowęLudwikęMniszchówną.Jegociałowystawiononakilka
dniwkościelepijarów,ahonoryoddalimukrólStanisławAugustPoniatowski
inajwyżsidostojnicy.Pochowanogo28styczniawkrypciefundatorskiejkościoła
św.StanisławawRydzynie60.Król,piszącdoAntoniegoDebolegow1782r.,dosyć
trafnie,aczkolwiekzlekkązłośliwością,określiłAugustaSułkowskiego:nGarbaty,
mały,natwarzyszpetny,alelubiącysięstroić,bardzoizawszewamorach(…),
chciwymrząduipoprawyzadłużonejsytuacjiswojej,ustawnierodzącympro-
jekta,aczęstoniezmierneiwcalenieprzyzwoite,atymniebezpieczniejszym,
że(…)wymowny,pracowityizabawny,iumiejącywpięknepozoryprzybierać
swezamysły(…),skąpstwownimwalczyzpychą(…)zrazuprzezukładność,
naukęistarannośćudawałomusię,alezawszenakonieczachimerycznego
intrygantabyłuznany”61.Historycy,którzyzajmowalisiędziałalnościąAugu-
staSułkowskiego,sązgodnicodoniepowodzeniajegostarańbudowypozycji
58S.Borowiak:Sprawaordynacji…,s.62—64.
59D.Dukwicz,M.Zwierzykowski:SułkowskiAugust…,s.551;D.Dukwicz,M.Zwierzykowski:
SułkowskiFranciszek…,s.559;M.Zwierzykowski:AugustSułkowski…,s.63.
60
MBB
,Rękopiśmiennahistoriarodu…,k.85—86;
BKPAN
:TekiDworzaczka,Metrykalia
Katolickie,cz.2,11741(Rydzyna);ogłoszenieozgonie,zaryspostaciorazinformacjęoprzewie-
zieniuksięciaAugustaSułkowskiegodoRydzynyzamieszczonotakżewprasie,zob.nGazetaWar-
szawska”nr3,11stycznia1786r.;nr6,21stycznia1786r.Drukiemukazałasięrównieżmowa
żałobnaautorstwaAtanazegoJózefaPomorzkanta,zob.BKPAN,MowamiananaPogrzebieJasnie
OswieconegoXiązęciaJMśćiAugustaSułkowskiego,WojewodyPoznanskiego,XiązęcianaBielsku
iSwięt.PanstwaRzymskiego,OrdynataRydzynskiego,KawaleraOrderow:OrłaBiałego,iSwiętego
StanisławawPolszcze,Sw.JędrzejaiAlexandraNewskiegowMoskwie,BallifaWielkiegoKrzyża
wMalcie,FundatoraKommendorstwaMaltanskiego,EdukacyiNarodoweyKommisarza,Pierwszego
zSenatuwRadzieprzybokuJ.K.MćiKonsyliarza,wDepartamencieWoyskowymPrezydujące
-
go,WoyskKoronnychGenerałaLeytnanta,KawaleryiNarodoweyRotmistrza,ReymentuOrdynac-
kiegoSzefa,przezX.AtanazegoJozefaPomorzkantaScholPiarRektoraKollegium,iProboszcza
KośćiołaRydzynskiegoDnia28StyczniaRoku1786wRydzynie,syg.18025,s.1—38.
61
Cyt.za:M.Zwierzykowski:AugustSułkowski…,s.51.
GospodarczeipolitycznepodstawypotęgiroduSułkowskichw
XVIII
w.
•43
