Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
roduwśródelitRzeczypospolitej.Jegoosiągnięcianaareniepolitycznejokazały
sięnietrwałe.Wszystko,czegodokonał,straciłoznaczeniewrazzupadkiem
Rzeczypospolitej,pozostałyjedyniewielkiedługi,sięgająceponad4,5milio-
nazłp.JakokreśliłjegostaraniaMarianDrozdowski:nkarierapolitycznaAu-
gustaprzypominaławięcrozbłyskującymeteor,którynaglegaśniezchwilą
własnegorozpadu”62.Augustjestuznawanyzazdecydowanienajzdolniejszego
zewszystkichbraciSułkowskich,leczskutecznościdziałańnarzeczreform
państwaprzeszkadzałyjegoniekonsekwencja,niecierpliwość,nieumiejętność
współpracyiniekończącasiępotrzebaosiąganiasukcesu.Byłpełenpychy,co
zrażałodoniegowieluludzi,októrychwspółpracępowinienzabiegać.Tacecha
zmuszałagodozacieśnianiawięzizambasadoramirosyjskimi,comiałoduże
znaczenierównieżdlaRzeczpospolitej.Zlicznegorodzeństwamógłgłównie
liczyćnawsparcieiwspółpracęnajmłodszegobrata,Antoniego63.
RychłopośmierciAugustaordynacjęrydzyńskąorazksięstwobielskieprze-
jąłAleksander,którydotejporyzajmowałsięswojąkarierąwojskowąwarmii
austriackiej.Zewzględunabrakpotomkawtestamenciez24sierpnia1786r.
przekazałordynacjęrydzyńskąAntoniemu,aksięstwobielskie—Franciszko-
wi.Krótkopotym—21września1786r.—zmarłbezpotomniewWiedniu64.
FranciszekjeszczeprzedśmierciąAleksandra,22sierpnia1786r.,czyliponad
półtorarokupoupływiewyznaczonegoterminu,złożyłswójakcesdoordynacji
wWiedniu.ZtegotytułupośmierciAleksandrastarałsięprzejąćdobraordy-
nackie,którezająłjużnajmłodszybrat.PełnomocnikksięciaFranciszka,major
KarlJohannZugehör,złożyłprotestwtejsprawie.Osiągnięcieceludrogąsądową
równieżsięniepowiodło,ponieważdecyzjakomisjiskarbowejz13lutego1787r.
wykluczyłazdziedziczeniaordynacjirydzyńskiejFranciszka.Wymienionąprzy-
czynąbyłonieprzystąpieniedoniejwwyznaczonymterminie,przezcoKomisja
uznałazalegalnegospadkobiercęksięciaAntoniegoSułkowskiego65.Odtego
momenturozpoczęłasięhistoriadwóchliniiksiążęcychroduSułkowskich—
liniirydzyńskiejorazliniibielskiej,którejwnastępnymstuleciupiętnonada
62
M.Drozdowski:AugustSułkowski…,s.76.Por.H.Palkij:Sułkowscy…,s.22—23;S.Boro-
wiak:Sprawaordynacji…,s.53;M.Zwierzykowski:AugustSułkowski…,s.63.
63M.Zwierzykowski:AugustSułkowski…,s.64.
64
MBB
,Rękopiśmiennahistoriarodu…,k.9;
BKPAN
,TekiDworzaczka,MetrykaliaKatolickie,
cz.2,11743(Rydzyna);J.Baumgart:BraciaSułkowscy…,T.7,tablica
III
;T.Ciesielski:Sułkowski
AleksanderAntoni…,s.530.
65S.Borowiak:Sprawaordynacji…,s.64—65.Konflikttenmiędzybraćmibyłwciążżywy,
nawetpowydaniuwyroku.Wkwietniu1790r.AntoniSułkowskinapisałdonowegowładcyaustria-
ckiego—Leopolda
VII
—wcelupodważeniaroszczeńFranciszkaSułkowskiego,zob.
BKPAN
,Wypi-
syźródłoweJ.Baumgartazlat1725—1833zarchiwumSułkowskich(materiałydopracydoktorskiej),
rkp.13684,AntoniSułkowskidoLeopolda
VII
,10kwietnia1790r.,k.285—287;ibidem,k.288—291.
44•
Prolog•
