Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ANDRZEJBOROWSKI
ROZMOWAOSZTUCE
BYCIACZŁOWIEKIEM
Basiwpięćdziesiątąrocznicęnaszegoślubu
Czynnikiemszczególnieważnympośródtych,któreokreśliłynatrwałepoj-
mowanieistotyczłowieczeństwaukształtowanewciągutysiącleciwkręgukultu-
ryśródziemnomorskiej,byłaideawychowania.Historycznieokreślonysenstego
pojęcia,dzisiajkojarzonegoniestetynazbytczęstoinieszczęśliwiezopresją,ana-
wetzprzemocą,sięgaswoimikorzeniamigłębokowrozmaitewarstwytradycji
kulturowej,najpierweuropejskiej,potemeuroatlantyckiej,wreszciedopewnego
przynajmniejstopniauniwersalnej.Jesttak,pomimożewszystkietenawarstwie-
niaróżniłysięinadalróżniąodsiebiezasadniczo.Wyobrażenieoczłowieczeń-
stwiekształtowaneprzezBiblięhebrajskąijudaizmnaprzestrzeniwiekówuwy-
datniałodoniosłośćideiwychowaniaopartegonaPrawieczylinaPrzymierzu
międzyBogiemiczłowiekiem.Wyznacznikiemtegoparadygmatuwychowaw-
czegobyłiwciążjestnietylkopowszechnieznanyDekalog.Sąteżbowiemroz-
maitenormyzachowańokreślonem.in.przezsześćsettrzynaścieszczegółowych
nakazówizakazów(tarjagmicwot)opisującychproceskonstruowaniaobrazu
człowiekawychowywanegoprzezjudaizm-religię,azarazemkulturęwyrosłą
nafundamenciereligii.Chrystianizmzkoleibiblijnąideęwychowaniazmodyfi-
kowałiupowszechniłrozleglepozaobszaremjudaizmu.Cowięcej,przydałjej
mocyformacyjnej,więczasadniczoteżiwychowawczej,wprowadzajączasadę
5
