Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XII
„Polityka”i„kultura”-dwakłopotliwesłowanawstępie
wobszarzejęzyka.Jeżelidotegododać:odrzuceniemetafizykiitotalizującychmeta-
narracjiorazzałożenieheterogenicznościdyskursówigloryfikacjęróżnicy,jakofun-
damentyorientacjimyślowej,wówczasotrzymamydiagnozę,któranagruncienauk
społeczno-humanistycznychokreślanajestnpostmodernizmem”,wPolscezaś-za
ZygmuntemBaumanem-nponowoczesnością”.Uniknięciemakaronizmujestrówno-
czesneodrzuceniun-izmu”,comatenbezspornywalor,żeniewikłanaswrozważania
natematzasadnościprzenoszeniaterminu-wtymprzypadku-zdziedzinysztuki,
nagruntdyscyplinmniejlubbardziejodniejodległych.Sambrakn-izmu”nieznosi
jednakkoniecznościwyjaśnienia,coautormiałnamyśli,decydującsięnaużyciesło-
wanponowoczesność”.PodążająctropemBrunoLatoura,ktośmożebowiemzapytać:
jaktumówićonpo-”,jeżelijeszczeniezdążyliśmybyćnowocześni(cowprzypadku
tegouczonegooznaczafaktyczny,niezaśjedynieiluzoryczny,wywiedzionyztradycji
oświeceniowej,rozdziałnaturyikultury)?Natopytaniezhipoteząponowoczesność
znalazłaodpowiedźustamiswoichluminarzy,żetoepoka,którarównocześnienad-
chodziiistnieje(Jean-FrançoisLyotard).Brzmitoprowokacyjniebostanowizapro-
szeniedonpodniesieniarzuconejrękawicy”iwdaniasięwkonflikt,przyzałożeniu
istnienianieusuwalnychróżnic-raisond)êtreobecnejkondycji.Celemniejestza-
temkonsensus,jakżyczyłbysobietegoJürgenHabermas.Toagonistyka(odgr.agō
´n
-nspór”)znamionujerzeczywistośćspołecznąkonstruowanąprzezlicznegryjęzyko-
we.Jestona-zaChantalMouffe-czymśjakościoworóżnymodantagonizmu.Nie
oznaczagryosumiezerowej,czylipokonaniawroga,leczistotępluralizmu,polegają-
cegonauznaniu,żepomimoinnościprzynależysiędodanejprzestrzenisymbolicznej.
Charakterystycznedlaponowoczesnościjestzatemprzyzwolenienawspółwystępo-
wanieróżnychdyskursówdotyczącychotaczającegonasświata,zktórychżadennie
powinienrościćsobieprawadowyłączności.Tozgodanaistnieniekonkurencyjnych
wobecsiebieświatopoglądów,jakchoćby:neopozytywistycznego,któregocelemjest
prawdaorazaktywistycznego/emancypacyjnego-domagającegosięsprawiedliwości
(krytykisubwersywne).
Coistotnedlauprawianianaukiwwarunkachpostępującejatomizacjidziedzin
przyrównoczesnymnakładaniusiępólbadawczych,tomodusvivendiopartynainter-
dyscyplinarnościieklektyzmiemetodologicznym.Nieoznaczatojednak-jakzauwa-
żyłaAgnesHellerwEsejachonowoczesności-żenwszystkoujdzie”ikażdymoże
robić,cochce,ależeistniejąograniczenianruchome,choćniezawszeelastyczne”,
którychstosowaniejestracjonalne(2012,s.132).Dlaistnieniagry,koniecznejest
bowiemprzestrzeganieregułprzezpartnerów,przyczymregułąmożebyćbrakreguł
lubparadygmatembrakparadygmatów.
Tymcoznamionujekondycjęponowoczesnąwnaucejestteżprzekonanieoko-
niecznościswobodywpracybadawczej.Postulattenmożnaodczytaćjakosprzeciw
wobecograniczającegowolność,pryncypialnegoprzestrzeganiagranicposzczegól-
nychdyscyplin.TymczasemJacquesDerridawUniwersyteciebezwarunkowym,zwró-
ciłuwagęnakoniecznośćndekonstrukcjipolitycznejteologiisuwerenności”(2013,
przedrukfragmentuw:nPraktykaTeoretyczna”,nr1/7,s.58).Dokonującpewnego
nadużyciaiodnoszącpostulatfrancuskiegofilozofadodyscyplinnaukowychzajmu-
jącychsiękulturąipolityką,głównie:politologii,socjologii,kulturoznawstwa,historii
iantropologii,należałobyzatemodnowaprzemyślećgryjęzykoweprowadzonewich
