Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Którytakśpiewa?”.Uwagiwstępne
organizmówtylkoonemająpióra.Todziękitemucudowinaturyiinnym
niezwykłymprzystosowaniompotrafiąwznosićsięwpowietrze;aktywny
lotjestichpodstawowymsposobemprzemieszczaniasię.Dziękitymuwa-
runkowaniomodznaczająsięniesłychanąmobilnością.Właśniewzniesie-
niesięwpowietrzeiuzyskaniestałocieplnościpozwoliłyptakomnaopano-
wanieprawiewszystkichsiedlisklądowychinadwodnychwystępujących
naZiemi.Dziękitemuptakiwkroczyłyteżdoświataludzkichwyobra-
żeńorazwierzeń,wktórychdodziśprzechowałysięwyraźneśladytego,
jaknatęgromadępatrzylinasiprzodkowie.Niektóregatunkiwystępu-
jącewsąsiedztwieHomosapiensodtysiącleciwzbudzałyuludzizachwyt,
podziw,aczasamistrach.Najstarszymznanymodwzorowaniemptaka
whistoriijestsowa,wykonanaprecyzyjniewskalewJaskiniChauveta
wpołudniowejFrancji1.Dziełotoliczy30tysięcylat.Dlaczegotowłaśnie
ptakiodcisnęłytakwyraźnepiętnownaszejzbiorowejświadomości,reli-
gii,mitologii,kulturzeisztuce?
Naświecieopisanojakdotąd10431(wtym150wymarłych)gatunków
ptakówskupionychwobrębie45rzędów,249rodzin(wtym1wymarła),
2373rodzajów(wtym30wymarłych2).Każdegodniananaszejplanecie
blisko400miliardówptakówfruwalubszybujenadpowierzchniągruntu
lubwody3.Ichzróżnicowaniejestprzytymznaczne;najmniejszymobec-
nieżyjącymptakiemnaświeciejestendemicznydlawyspyKubykolibe-
rekhawańskiMellisugahelenae,rozmiarumniejwięcejnaszychkrajowych
trzmieli.Natomiastnajwiększymwspółczesnymprzedstawicielemgro-
mady–afrykańskistruśczerwonoskóryStruthiocamelus;jegorozmiary
przewyższająnawetnajwyższychprzedstawicielinaszegogatunku4.
Ptakipojawiłysięokoło150milionówlattemuipochodząwprostej
liniiodupierzonychdinozaurówzgrupyteropodów.Niektórzynaukowcy
głosząwręczpogląd,iżdinozauryniezniknęłyznaszejplanetywczasie
wymieraniakredowego,aprzetrwałydochwiliobecnejjakoptaki.Słynny
Archaeopteryxbyłbyformąprzejściową,wykazującącechyobutychgrup
zwierząt.Przypomnijmy,żewXIXwiekuTomasHuxleystwierdził,iż
ptakitondoskonalszegady”.Będącowielestarszymiodludzi,zajęłyistotne
miejscewkulturzejużnawczesnymetapiejejkształtowaniasię,oczym
świadczychoćbyzestawionyprzezbrytyjskiegohellenistęW.Geofreya
Arnottaleksykonzawierającyobszerneinformacjenatematobecności
1
Zob.T.Hanson,Pióra.Ewolucjacudunatury,przeł.A.Wawrzyński,Łódź2019.
2
Zob.P
.Mielczarek,M.Kuziemko,Kompletnalistaptakówświata(2021),http://listaptakow.
eko.uj.edu.pl/[datadostępu:1.12.2021].
3
Zob.T.Hanson,Pióra.Ewolucja…,dz.cyt.
4
Zob.HandbookoftheBirdsoftheWorld,red.J.delHoyo,A.Elliott,J.Sargatal,vol.1,
Barcelona1992.
9
