Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Najwięksiesteciwśródzwierząt(…)”…
Wartozwrócićodrazuuwagęnacharakterystycznyiujmującysposób
prowadzeniaargumentacji.Darwin,oczywiście,pewienjestswoichwnio-
skówipoprawnościrozumowania,którepopierakolejnymiprzykładami.
Pozwalajednakwybrzmiećwątpliwościom,jaksięwydaje,dobrzeuzasad-
nionym:czybowiemgotowijesteśmyprzyznaćbażantomnieomalludzki
gust,czychcemywprzeobrażeniachwzorunaptasimogoniewidziećślad
pozaludzkiejwrażliwościestetycznej?Tylkopotojednak,byskromnie
nakońcudodać,żeonsam,nnaprzykład”,tychwątpliwościniepodziela
(aczytelnikpowinienzauważyć,żesądysweopieranaogromnymmate-
rialedowodowym).
Wpoświęconejdarwinowskiejteoriipięknaorazdoborupłciowego
książceEwolucjapięknaRichardO.Prumtrafnieoddajetonkrytykiwobec
narracjinaturalisty:nZdzisiejszychnaukowychikulturowychperspektyw,
darwinowskidobórjęzykaestetycznegomożewydawaćsięstaroświecki,
antropomorficzny,anawetżenującogłupkowaty”13,nicdziwnegowięc,że
ndarwinowskaestetycznawizjadoborupartneratraktowanajestjakszalona
ciotkażyjącanaewolucyjnymstrychu–nienależyoniejrozmawiać”14.
Prum,uznanyornitolog,wykazujejednakzarazpotem,żewizjaDarwina
masens,żemożemypoprawnietwierdzić,iżzwierzętadokonująnocen
zmysłowych”,którymikierująsięprzywyborzepartneraseksualnego15.
Bardzomożliwe,żeDarwindoceniłbymożliwościpolskiegojęzyka,wktórymmdłościiwymioty
możnaoddaćzwrotemnpuścićpawia”.
13
R.O.Prum,Ewolucjapiękna.Jakdarwinowskateoriawyborupartnerakształtujeświat
zwierzątinassamych,przeł.K.Skonieczny,Kraków2019,s.32.
14
Tamże.
15
Por.tamże,s.33.Prumprzypominateż,żepierwszązdecydowanąkrytykęwobecteorii
doborupłciowegowysunąłAlfredWallace,któryrównoleglezDarwinemsformułował
teoriędoborunaturalnego.Coistotne,Wallacestałnatwardymstanowisku,żezwierzęce
pochodzenieczłowiekawniczymnieumniejszanaszejwyjątkowejiwyróżnionejpozycji
wświecie(zczymzdecydowanieniezgadzałsięDarwin).Człowiekwykraczapozaporządek
naturalnydziękiswejduchowości.Wallacedowodzi,żejedynąsiłąkształtującążycieorganiczne
jestdobórnaturalny,wzwiązkuzczymcechyepigamiczne(służącedowabieniapartnera)
należytraktowaćjakocechyadaptacyjne:nWallacejakopierwszyzaproponowałobecnieszalenie
popularnąhipotezęBioMatch.com,zgodniezktórąwszelkiegorodzajupięknostanowibogate
źródłopraktycznychinformacjinatematadaptacyjnychzdolnościpotencjalnychpartnerów”
(por.tamże,s.42).(OsporachmiędzyWallace’emaDarwinempiszetakżeFrith,por.C.B.Frith,
CharlesDarwin
’sLifewithBirds,dz.cyt.).
Prumwksiążcekrytykujemiędzyinnymizasadęhandicapu(upośledzenia),wedługktórej
pozornieniesłużąceżadnemucelowi,aczęstoutrudniającenormalnefunkcjonowanieozdoby
mająświadczyćowytrwałościikondycjisamca,którymimonichjestwstanieprzeżyć.Temu
podejściu,któredlawygodystreszczawhaślenpiękno-jako-przydatność”,przeciwstawiahipotezę
zerową(awięcwyjściowysądostanierzeczywistości,którywbadaniunaukowymmożna
potwierdzićlubobalić):nPięknosięZdarza”.Por.tamże,s.55–64.
27
