Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JustynaSchollenberger
Ciekawe,żechcącadekwatnieopisaćwzorytakiejaknaogonieargusa,
sięgniemy,chybaodruchowo,podobniejakDarwin,dodziełmalarskich.
Kulisteplamyzdobiącepiórazdająsięwypukłe,wyglądająjakbyktośje
namalował.Prumcałyrozdziałpoświęcaargusowi,piszącnaprzykład:
nNieznamniczegownaturze,comożerównaćsięzfantastycznązłożonoś-
ciątegowzoru.(ś).Ogólnywyglądbogactwemrównasięzwzoramina
tureckimdywanie”16,adalejokulistychplamachnaogonie:nnazywamte
okrągłezłoteplamy«sferami»,ponieważsąkunsztowneisubtelniecienio-
wane,jakgdybyumiejętnympociągnięciemmalarskiegopędzla,tworząc
niewiarygodnierealistycznąiluzjęoptycznątrójwymiarowejgłębi”17.
Darwintwierdzi,żeobjawemludzkiejpychybyłobystwierdzenie,
iżtegotypuzachwycającyibłyskawicznierozpoznawanyprzeznasjako
pięknyornamentmógłpowstaćniezależnieodczyjejkolwiekświadomości.
Niemożegoprzytymzadowolićodpowiedź,coistotne,żetakmisterny
wzórniczemuniesłuży.Stądteżudowadnianyprzezniegowniosek,że
nnajwytworniejszepięknomożesłużyćjakopodnietaseksualna,aniedo
innychcelów”18.Czyminnymjestjednaktwierdzić–możnabywysunąć
sceptycznyzarzut–żepięknywzórmusiałmiećswegoodbiorcę,aczym
innym,żeptakidoskonalewiedzą,żesąpiękneichętniesiępopisują
swoimwyglądem.Darwinpisze:n[Samceptaków]czasemroztaczająswe
ozdobyiwnieobecnościsamicjaktobywaodczasudoczasuupardwy
wmiejscachichtokowaniaijaktomożnazauważyćupawiindyjskich
Pavocristatus;jednakteostatnieptakiwidoczniepragnąmiećjakiegokol-
wiekwidzai–jakczęstowidywałem–demonstrująsweozdobyprzed
drobiem,anawetświniami”19,idalej:nSamcerozkoszująsięokazywaniem
swejpiękności”20.
Fragmentopawiachroztaczającychswewdziękiprzedświniamijest
zabawny,boopisanezachowanieptakówjestwłaśnietakie.Pawodgrywa
swąrolęznanązbajek,jestdumny,próżnyiprzekonanyoswejwielkiej
urodzie,wdodatkudomagasięwidowni,dotegostopnia,żenrzucaperły
przedwieprze”(potwierdzatymsamym,żepięknowymagaodbiorcy,ma
sensotyle,oilekomuśsiępodoba).Nietrudno,rzeczjasna,postawićwtym
miejscuDarwinowizarzutnieuprawnionejantropomorfizacjizwierzęcych
zachowań,itoidącejjakbyponajmniejszejliniioporu,toznaczynarzuca-
jącejpawiowitradycyjnąrolępróżnegozalotnika-pięknisia.Pytanie,jakie
16
17
Tamże,s.72.
Tamże,s.73.
18
K.Darwin,Dobórpłciowy,dz.cyt.,s.201.
19
20
Tamże,s.195.
Tamże.
28
