Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
chłopskimsenatorem,pochodzącymrównieżzpobliskiejparafii.Wswo-
ichopowiadaniachigawędachpowoływałsięjeszczenajedno,mityczne
już,„sąsiedztwo”
,św.Świerada,którywpobliskiejwiślanejskarpiemiał
miećpustelnię.Wogólebyłatookolicapełnaarchaicznychlegend,zapom-
nianychgdzieindziejobrzędówi-wkażdymrazieuNowaka-poczucia
niegdysiejszejprzynależnościdoPaństwaWiślan,którechrześcijaństwo
przyjęłowszakowiekwcześniejniżresztaPolski.Krótkomówiąc,poczucie
głębokiego,niejakoarchetypicznego,korzennegozwiązkuztradycjami
chłopskiejkulturymiałNowakprzyswojoneoddzieciństwainiejakoza-
kodowanegenetycznie.
Ztegopoczuciawywodzisięcałajegotwórczość.Takpoezja,jak
proza.Zniegoteżpośredniowywodzisiętakmocnoprzenikającejego
poezjęażdolat70.poczuciezdradyiwinywobectegodziedzictwa.Po-
czuciespowodowanekrótkimmłodzieńczymuwiedzeniemprzez„zwy-
cięskąideologięsocjalizmu”
.ŚwiadectwemtegochociażbyMojegorodu
gośćorazJaksięprzedtobąwytłumaczęztrzeciegozbioruwierszy.
DramattenzacznieniebawemuNowakaprzybieraćdużogłębsze
ibardziejtragiczneformy.Wieśbowiem,jakczuł,zostałaprzezeńznacznie
głębiejzdradzona-sposobem,wjakiswoimżyciempokierował,stającsię
„pankiemzmiasta”
.Itegoświadectwoprzynosi,jeszczewlatach70.,
słynnyniegdyś,wstrząsającyPsalmonożuwplecach,jedenznajwspanial-
szychpowojennychwierszypolskich.
Aletonieowonoweśrodowiskożyciowe,nowymiejskiświat,aprze-
cieżtazdradzonawieś-Wieś-zeswąodwiecznieodrębnąkulturą,zktórą
więzitakmocnopodkreślał,którąmanifestacyjniekultywowałiktórą
przekorniepyszniłsięprzedowym„lepszym”światem,azarazemjąprzed
tym„obcym”światemodkrywał-byłaźródłemjegotwórczości,jejzbio-
rowymbohateremizasadnicząprzestrzeniąartystyczną.Toświatdlaniego
najbardziejrealny,choćdlakultury„oficjalnej”
,„inteligenckiej”egzotyczny
iobcy.TakijestwydźwiękksiążekpoetyckichProrocyjużodchodzą(1956),
Jasełkoweniebiosa(1957),Ślepekoławyobraźni(1958),alejużtylkoczę-
14
