Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ściowoPsalmynaużytekdomowy(1959)iwmałymstopniuKolędystrę-
czyciela(1962);wproziezaś-opowiadańztomuPrzebudzenia(1962),po-
wieściObcoplemiennaballada(1963)iwstosunkowomałymjużstopniu
Takiewiększewesele(1966).
Bootojużniemalodpoczątkulat60.wkradasiędotejtwórczości
tonnowy.Zrazusłabosłyszalny,szybkonarastaiwreszcieprzekształcasię
jakościowo.WwierszachipoematachZiarenkatrawy(1964),wopowia-
daniachzbioruWpuchualleluja(1965)zdecydowaniejużpanuje.
Otóżwtedywłaśnie,naprzestrzenipierwszejpołowylat60.,poeta
uświadamiasobie,żewieś,wktórejjakotwórcażyjebezreszty,którejobraz
wsobiepielęgnuje,żeonawświecierealnymprzestajeistniećwtensam
sposób.Przekształcasię-zwolnajeszcze,alepostępującoimaztympie-
lęgnowanymwpamięciobrazemcorazmniejwspólnego.Acogorsza-
samaodtakiegoswojegoarchaicznego,archetypowegoobrazuucieka,za-
rażającsięcorazbardziejkulturąhybrydalną,wiejsko-miejską,„drobno-
mieszczańską”
,przedmiejską.Podczasgdyjemu,poecie,sięzdaje,iżprze-
branyw„pański”cylinder,jązdradza(obrazzPsalmuonożuwplecach),
toonawłaśniezdradzasamasiebie,prześcigającwtympełnegopoczucia
winypoetę.
ZrazuNowakprzedtąświadomościąrozpaczliwie,czasemagresyw-
nie,siębroni(np.MałypsalmAzjatyztomuPsalmynaużytekdomowy);
próbujeniedopuszczaćdosiebietejcorazoczywistszejprawdy;chronisię
przedniąwgroteskę,burleskę,jarmarcznąkomedię.Takdziejesięwwięk-
szościutworówztomuKolędystręczyciela;wprozie-choćwpostaci
mocnozakamuflowanejisprzecznejwewnętrznie-wpowieściTakie
większewesele.WZiarenkutrawytęrolę„ucieczkiodrealnejprawdy”sta-
nowidostojnaarchaicznailiturgicznastylizacja,która-coniezmiernie
doniosłe-przekształcasięwnowąartystycznąjakość,niosącąnową
prawdę.Tęoto,żebliskaNowakowemusercuwieś,zeswojąodwieczną
chłopskąkulturą,imaterialną,iduchową,wświecierealnymprzestajelub
wręczprzestałajużistnieć.Jestwsiąutraconą.
15
