Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
SłownikjęzykapolskiegoPWNdefiniujerodzinęlakoniczniejakoDmałżonkowie
iichdzieci,ogólniejteż:osobyzwiązanepokrewieństwemlubpowinowactwem”1.Ob-
szerniejsządefinicjępojęciarodzinyznajdziemywEncyklopediiPWN,wktórejobecny
jestmiędzyinnymizapis,żejesttoDformażyciazbiorowego,występującawzróżnico-
wanychhistorycznieikulturowoformach,którejistotąsądwarodzajewięzispołecz-
nych:małżeńskairodzicielska,awniektórychtypachrodzinrównieżwięźpowino-
wactwa”.Autorzyprzyznająrównież,żeDjednoznacznezdefiniowanierodzinyjest
sprawątrudnąibudzącąkontrowersje”2.
Historycznierodzinazawszebyławażnym,zwyklenajważniejszympunktemod-
niesieniajejczłonkówwrelacjachzeświatem.Stanowiłaobszartransmisjisystemu
wartościdanejspołeczności,przysposobieniadofunkcjonowaniawkonkretnejrze-
czywistościkulturowejicywilizacyjnej3.Wrodziniejejmłodsiczłonkowienabywali
równieżpraktyczneumiejętnościpotrzebnewdalszymżyciu.Patriarchalnemodele
rodzinywkulturzezachodniejzakładały,iżjejgłowąjestdorosłymężczyzna(np.pater
familiaswstarożytnymRzymie),ajegomałżonkaorazdzieci(aniekiedyteżseniorzy
rodu),sąjemupodporządkowani.Najczęściejoznaczałoto,iżdecyzjedotyczącewy-
chowaniadziecipodejmowałojciec,choćwpraktycebardziejzaangażowanawich
formacjębyłamatka4.Wwieluhistorycznychspołeczeństwachnapewnymetapie
obowiązekwychowaniadzieci,przynajmniejczęściowo,przejmowałynasiebiewyspe-
cjalizowaneinstytucje,głównieróżnegotypuszkoły,jednakuwarunkowaniarodzinne
zawszewywierałyistotnywpływnalosyjednostki.Wprzeszłościrodzinywróżnych
stanachspołecznychbyłyrównieżmiejscamikształtowaniasiępotrzebzwiązanych
zaktywnościąfizyczną,któratowarzyszyłaspontanicznejekspresjiradości,czasowi
świętowania,kultywowaniaobyczajuzwiązanegozrytuałamiprzejścia(gryizabawy
ruchowe,tańce,obrzędyweselneitp.).Whistoriografii,takżetejodnoszącejsiędo
kulturyfizycznej,zarównopowszechnej,jakipolskiej-zewzględunaspecyfikęma-
teriałuźródłowegoitradycjebadawcze-znajdziemyrelatywniewięcejopracowańpo-
święconychinstytucjonalnemu(np.szkolnemu)przysposobieniudoaktywnościfi-
zycznejiwychowaniufizycznemu5..Rodzinajakoprzestrzeńrozwojuruchowegosta-
nowiwdzięcznepolerównieżdobadańhistorycznych.
KonstytucjaRzeczpospolitejPolskiejz2kwietnia1997rokuzawierazapisy
oszczególnejrolirodzinyjakopodstawowej,szczególniechronionejprzezpaństwo
iprawokomórkispołecznej.Artykuł18ustawyzasadniczejstanowi,żeDmałżeństwo
jakozwiązekkobietyimężczyzny,rodzina,macierzyństwoirodzicielstwoznajdująsię
podopiekąiochronąRzeczpospolitejPolskiej”,aart.71najwyższegoaktuprawnego
wPolscemówi,iżDpaństwowswojejpolitycespołecznejigospodarczejuwzględnia
dobrorodziny.Rodzinyznajdującesięwtrudnejsytuacjimaterialnejispołecznej,
1https://sjp.pwn.pl/sjp/rodzina(10.03.2024).
2https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/rodzina(10.03.2024).
3H.I.Marrou(2023),Historiawychowaniawstarożytności,Warszawa.
4O.Jurewicz,L.Winniczuk(1973),StarożytniRzymianiewżyciuprywatnymipaństwowym,
Warszawa.
5Zob.np.K.Hądzelek,R.Wroczyński[red.](1978),SpuściznaKomisjiEdukacjiNarodowej
wdziedziniewychowaniafizycznego,Warszawa.
5
