Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Socjalnywymiarprzejściagranicznego
45
Tymsamymnaprzejściugranicznym,wedługoficjalnejnomenklatury,
zjednejstronymamydoczynieniazprzegranymitransformacji,przed-
stawicielamiPolskinazasiłku,którzysąciężaremdlapaństwaiosób
płacącychpodatki,zdrugiejzaś,używającjęzykabiałoruskiejprasy,znpa-
sożytami”nietylkounikającymiuczestniczeniawwielkimprojekciemo-
dernizacjiBiałorusi,aletakżebędącymiwielkimdlaniegozagrożeniem.
TakisposóbopisugrupspotykanychnaterminaluwKuźnicywydajesię
nietylkoniezwykleuproszczony,aleprzedewszystkimbłędny.Osoby
określaneprzezgłównynurtspołeczeństwajakozbędne,przegrane,często
stojącewkonflikciezprawem,jużpopierwszychkontaktachnaterenie
badawczymokazywałysięniezwyklezdeterminowane,aktywneiinno-
wacyjne.Jedenzbadanych,obywatelBiałorusi,zatrzymanynapróbie
przemytustwierdził:Dopókidamradę,tobędęwalczyłokażdąprzewie-
zionąpaczkę.Ciekawe,jakbypanmiałchorącórkę,czypanabycośmogło
powstrzymaćprzedzapewnieniemjejlepszejopieki?
Dlategoteżniesposóbomawianejzbiorowościtraktowaćjedyniejako
ułomnychczłonkówzdegradowanej,peryferyjnejgrupyspołecznej,która
–wodniesieniudopolskiegospołeczeństwa–niepotrafiporadzićsobie
ztraumąwielkiejzmiany.Wstosunkuzaśdoobywatelibiałoruskichna-
leżystwierdzić,iżsąjednostkaminatyleprzedsiębiorczymi,iżwopozycji
doobowiązującegotamsystemuspołeczno-gospodarczegochcąrealizo-
waćwłasnecele,niejakowyprzedzającepokętransformacji.
Zpowyższychpowodów,przystępującdoanalizyprocesówzachodzą-
cychwprzestrzenispołecznejprzejściagranicznego,niechcętraktować
ludzitamoperującychjakozdegradowanych,wykluczonychczyteżbę-
dącychnamarginesieoficjalnegonurtuspołecznego.Wmoimprzekona-
niuwłaściwąperspektywęprzyjąłTomaszRakowski,analizującpraktyki
kulturowezubożałychrolnikówzSzydłowcaiPrzysuchyorazkopaczy
zwałbrzyskichbiedaszybów,atakżezbieraczy,żyjącychnaobrzeżach
odkrywkowejKopalniWęglaBrunatnegonBełchatów”49.Autortennie
traktujetychgrupjakowykluczonych.Dziękiswojejantropologicznej
relacjizterenubadawczegoudowadnia,żegrupyzdegradowane,które
niepotrafiąodnaleźćsięwwarunkach,jakiewyznaczyłimgłównynurt
49T.Rakowski,Łowcy,zbieracze,praktycyniemocy.Etnografaczłowiekazdegrado-
wanego,Gdańsk2009.
