Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
cja),kiedyjednostkastajesięwłaśnieobiektemdziałańinnychludzi,
gdziedominująprzedewszystkim„rzeczowe”relacje,igdziewzwiąz-
kuztymstalezagrożonajestutratąautonomii,jakiwwymiarzeegzy-
stencjalnym.Efektemdwuznacznościprocesuracjonalizacjiświatajest
ego,którerozpoznajesięwautonomiiiktórezarazemskłonnejestdo
podporządkowaniasięinnymiuśmiercaniasiebie(tamże,s.87).Tapo-
dwójnanaturaegodajesięteżdostrzecwcharakterystyce„nowejkla-
syśredniej”.Etosowatolerancja,otwartość,plastycznośćipoczucienie-
słychanejwolnościidzietuwparze–wchwilachsłabnięciaodwagi
egzystencjalnej–zeskłonnościądo„oddawaniasię”ekspertom,rady-
kalnymopcjompolitycznymidostanów„upojeniasensem”(por.Do-
mański1994,s.66;Gargani1999).
Trzeciezałożenierekonstrukcjidotyczyzmianyzasadyintegrującej
systemspołeczny.Przejścieodporządkureligijnegodoporządkume-
dycznegotowymiariefektprocesuracjonalizacjiżycia(Bauman1995a;
Foucault1995;Lasch1978;Rieff1966;Rose1992,1997;Turner1984,
1987,1992a).Światzracjonalizowanyto,jakpiszeWeber
,świat„odcza-
rowany”iwyjałowionyzeznaczenia.Tajemnicainiepewnośćtraktowa-
nesątujakzaburzeniaporządku,teodyceazostajezastąpionaprzez
antropodyceę,życiewieczne–przyszłościąwtymświecie,zbawienie–
przezzdrowieipoczuciesamospełnienia,spowiedźipokuta–przezte-
rapię,czystesumienie–przezkomfortpsychiczny,relacje–przezza-
leżnościprzyczynowo-skutkowe,miłość–przez„zdrowyzwiązek”.
Wartośćisenspoddanetejspecyficznejracjonalizacji,jakąjestmedy-
kalizacja,dostępnestająsięludziomjedyniewniewielkiejczęści,dla-
tegonowoczesnyczłowiek,októrympiszeWeber,nigdyniemożena-
sycićsiężyciem.Racjonalizacja,cowyraźniewidaćwpodanychpowyżej
przykładach,jakmawiałMarcuse,działapoprostujakgrawitacja.Znaj-
lepszegozdrowiainajwiększegokomfortupsychicznegoniedajesię
bowiemwycisnąćsensu.Wrazzracjonalizacjąrozpadasięhoryzont,
wktórymaktualizujesięsensiktórynadajeoddechludzkimgestom
(Gargani1999;Sheppard1998).Cierpienie,ból,starość,choroba,nie-
sprawnośćiśmierćstająsięwzracjonalizowanymświecie„wywrotowy-
