Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
KrzysztofPilawski
Red.PanieProfesorze,skądwPolscesięwzięłotyleegoizmu?
—
Jestonpochodnąsystemu,wynikazdążenianeoliberalnegokapitalizmu
dozapanowanianadnaszymżyciem.
Red.RozpoczynaPanzgórnegoC.
—
Zacznijmyzatemodniższejtonacji,dramatuFriedrichaDürrenmatta
Wizytastarszejpani,napisanegowpołowielat50.Opowiadaonhistorię
Klary–biednejdziewczynyzeszwajcarskiegomiasteczkaGüllen,która
zaszławciążę.Wiarołomnykochanekwyparłsięojcostwaizrobiłzniej
dziwkę–przekupiłdwóchpijaczków,którzyzeznaliprzedsądem,żeznią
spali.Zhańbiona,upokorzonaiwyszydzonaKlarawyjechałazmiastecz-
ka.Wróciładoniegopo45latachjakoleciwa,aprzedewszystkimba-
jeczniebogatadama.Nastacjikolejowejczekałnaniąkomitetpowitalny.
Mieszkańcywierzyli,żestarszapaniodmienilosubogiejmieściny.Klara
przedstawiłaimofertę:przekażemiliarddolarów,awzamianonizabi-
jąsprawcęjejmłodzieńczejtragedii.Początkowomieszkańcyuznalijej
żądaniezaniedorzeczneioburzające,jednakzczasemstałosiędlanich
kuszące,awkońcu−niedoodrzucenia.Wskazanyprzezstarsząpanią
starszypanzostałzamordowany,zbrodniępobłogosławiłmiejscowypa-
stor,amiasteczkowylekarzukryłją,wpisującdoaktuzgonu,żemężczy-
znazmarłnaatakserca.
Red.Starszapaniobudziławmieszkańcachegoizm,którydoprowadziłdo
zbrodni?
—
Gdybybyłabiednąkobietą,jejplanzcałąpewnościąspaliłbynapanew-
ce,ająsamąuznanobyzawariatkę,ponownieponiżonoiośmieszono.
Jednakbohaterkadramatudysponujenietylkoracjamimoralnymi,lecz
takżeprestiżemibogactwem,pozwalającymijejuruchomićmechanizmy
oddziaływaniaizapanowanianadrelacjamimiędzyludźmi.Swojąpotęgę
zawdzięczakapitalistycznymstosunkomwłasności,któreuosabia.Toone
wyznaczająhoryzontaksjologicznymieszkańcówmiasteczka.Wyznawa-
neprzeznichwartościorazwynikająceznichocenyipostawysąnastęp-
stwemwieluczynnikówocharakterzesystemowym,ustrojowym.Jakże
aktualniebrzmiąsłowastarszejpani:Człowieczeństwo,moipanowie,jest
podporządkowanegiełdziemilionerów,jeśliktośrozporządzatakimkapita-
łemjakmój,staćgonastworzeniesobiewłasnegoładuświata.(ł)Ktonie