Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Reformacjaikontrreformacjanaziemicieszyńskiejł
15
SydoniiKatarzyny(drugiejżonyWacławaIIIAdama),w1584rokuordynacjatazostała
znowelizowana,toznaczyprzedewszystkimdoprecyzowanairozszerzona.Początkowo
kontynuatorempolitykiwyznaniowejWacławaIIIAdamabyłtakżejegosynAdamWacław.
Wroku1598wydałondlamieszczancieszyńskichdyplom,nakazującyimnnawieczneczasy
pozostaćprzywyznaniuluterańskim”3.
Podsumowując-napoczątkuXVIIwiekuludnośćKsięstwaCieszyńskiegowwiększo-
ścibyłaprotestancka.Protestancimieliteżnajwiększyudziałwkształtowaniukrajobrazu
kulturalnegoregionu.WmieścieCieszynie,opróczkościołaparafialnegopw.św.Marii
Magdaleny,gdzienabożeństwaodprawianebyływjęzykuczeskim,używanotakżepołożonej
niedalekorynkuświątynipodominikańskiej4(kazaniagłoszonotamwjęzykachniemieckim
iłacińskim),apodkonieclatdziewięćdziesiątychXVIwiekuwybudowanoprzycmentarzu
naGórnymPrzedmieściujeszczejedenniedużykościółpw.ŚwiętejTrójcy(istniejącydo
dziś).
Wiadomo,żeprzycieszyńskimkościeleparafialnymopróczproboszczaijegopomoc-
nikadziałaliikantor,iorganista5.Stądteż,mimobrakubardziejszczegółowychinformacji,
przyjąćmożna,żemuzycznaoprawanabożeństwnieodbiegałaodnormprzyjętychwtam-
tychczasachnaterenieŚląska.Wramachliturgiiwykonywanozapewnezarównośpiewy
jednogłosowe,jakiwielogłosowe,ainstrumentemtowarzyszącymbyłyorgany.Wwiększych
ośrodkachmiejskich,jakweWrocławiu,
odpołowyXVIwiekuwczasiegłównegonabożeństwawymienniewystępuje
chórfiguralnyzamiastjednogłosowegochóruiorgany6.
Przykładtenpromieniowałprawdopodobnietakżenamiastamniejsze,takiejakCieszyn.
GeneralniedominowałwtymczasienaŚląskurepertuarwstylupóźnorenesansowym,
obejmującydziełamistrzówtakich,jakLasso,Palestrina,Gallus,deMonteczyAndrea
iGiovanniGabrieli,orazmuzykękompozytorówlokalnychwtymstylu.Cociekawe,reper-
tuartenznajdowałzastosowaniewnabożeństwachzarównokatolickich,jakiewangelickich.
Wkościołachewangelickichodstronyczystoformalnejzmieniłsięprzedewszystkimukład
nabożeństw,znacznąrolęodgrywaływnimteżniełacińskiepieśniwnowym,reformacyj-
nymduchu7.
Obraztenjednakmożnawczęścitylkoprzenieśćnarealiacieszyńskie.Cieszyndrugiej
połowyXVIipoczątkuXVIIwiekunależałdomiastmałych8iśredniozamożnych,cobyło
niejakonaturalnymograniczeniemdlaskali,wjakiejróżneprzejawykulturymuzycznej
mogłysięrozwijać.Jednakzachowaneźródłapotwierdzająpośrednio,żewkwestiiogólnych
3DziejeCieszynaodpradziejówdoczasówwspółczesnych.Red.I.Panic.T.2:Cieszynwczasachnowo-
żytnych1528-1848.Red.W.GojniczeK,J.Spyraizespół.Cieszyn2010,s.105.
4Zaczasówdominikańskichpw.NarodzeniaNajświętszejMaryiPanny;powielkimpożarzewroku1789
przejąłonfunkcjękościółaparafialnegośw.MariiMagdaleny.
5DziejeCieszynał,T.2,s.102.
6nImHauptgottesdienstalterniertvonderMittedes16.JahrhundertsandesFiguralchorstattdeseinstimmi-
genChorusmitderOrgel“-F.Feldmann:SchlesiensMusikgeschichteimÜberblick.In:L.Hoffmann-Erbrecht,
F.Feldmann:MusikinSchlesien.SchlesiensMusik-einstundjetzt.Dülmen1970,s.35.
7R.Pośpiech:MuzykawielogłosowawcelebracjieucharystycznejnaŚląskuwXVIIiXVIIIwieku.Opole
2004,s.106-110.
8NapoczątkuXVIIw.Cieszynliczyłok.2tys.mieszkańców,Wrocław-ok.30tys.
