Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Horyzontyzakonnejdoskonałościukazywałytakżewyobrażeniaśmierci,dostęp-
nezarównowformiedansemacabre(ubrygidekgrodzieńskichtakiosiemnastowieczny
obrazprzedstawiałówczesnespołeczeństwo,zwyróżnionymipostaciamizakonnic136),
jakiwtraktatachdeartebenemoriendi137.
Inskrypcjepełniłyrównieżfunkcjeinformacyjnąikommemoratywną.Przykłado-
wo,ukarmelitanekbliskoschodówumieszczanotablicęzimionamisióstrisznurkami,
któresiostrymiałypociągać,wychodzączceli.Wtensposóbłatwobyłookreślić,gdzie
przebywają,notującimionatych,które„wzywasięprzezdzwonienie”138.Wwejściu
dodormitarzazaśznajdowałasiętablicaporządkowaztytułamiceliimionamisióstr,
zmienianymilosoworaznarok139;odrębnieinformowanoteżoporządkuspowiedzi,
wyznaczonychurzędach140,powinnościachdowypełnieniawnowicjacieczyzalece-
niachprzełożonej.Wizytkiwkapitularzudysponowałyponadtotablicą,gdziezawar-
tonajważniejszeinformacjeoposzczególnychklasztorach(takiejakichlokalizacja,
datafundacjioraznazwiskafundatoraiaktualnejprzełożonej)141.Natomiastbene-
dyktynkisandomierskiezleciłyprzygotowaniedozakrystiiozdobnejtablicy,naktó-
rejwymienionozmarłesiostry142,achełmińskiew1652r.wtensposóbupamiętniły
spowiedników.
Oprócztekstówobecnychwprzestrzenidostępnejdlawszystkichsióstr,wklasz-
torachpowstawałyteżprzekazyfunkcjonującewobiegachzamkniętych.Takicha-
raktermiałynp.wszelkiegorodzajuspisy,stanowiąceelementzarządzaniażyciem
wkonwencie:zarównojegosferąpersonalną(ewidencjazakonnic,uczenniciinnych
osóbprzebywającychwklasztorze),jakimaterialną(np.wytwarzanie,zakuporazdys-
trybucjażywnościiodzieży).ZkoleikontaktyzespołeczeństwemiKościołemgenero-
wałypiśmiennictwoekonomiczneiprawne,gdyżnp.każdawspólnotamusiałamieć
uwierzytelnionepodstawyfundacjiizabezpieczonybytmaterialnyorazzajmowa-
łaokreślonemiejscewstrukturachkościelnychizakonnych143.Tekstytegorodzaju
powstawałynabieżąco,wzależnościodkonkretnychpotrzeb.Warunkowałajesytu-
acjagospodarczaipolitycznamiastaczykraju,atakżewydarzenialosowe,jakznisz-
czeniaczasuwojen,klęskiżywiołowelubmigracjezwiązanezepidemiami.
Zatworzenieinadzórnadadministracyjnączęściąpiśmiennictwa,wtymprzy-
wilejami,dokumentamifinansowymiiprawnymi,odpowiedzialnabyławyznaczo-
naurzędniczka,którejkompetencjeokreślałareguła.Wstrukturzeorganizacyjnej
klasztorumożnawyróżnićzarównourzędyjednoosobowe,jakikolegialne.Dopierw-
szejkategoriinależałazwłaszczaprzełożona(wzależnościodzakonuokreślanajako
matka,ksieni,przeorysza,okadencjiokresowejlubwybieranadożywotnio),dodru-
giej–radaklasztorna,pełniącafunkcjedoradcze,któraskładałasięzjejzastępczy-
ni(nazywanejnp.przeoryszą,podprzeoryszą,wikarią,asystentką,odpowiedzialnej
zaorganizacjęipilnowanieporządkudziennego),sekretarkiorazwybranychzakon-
nic(zwanychklawariami,koadiutorkami,dyskretkami)144.Urzędniczkitedecydowały
onajważniejszychsprawachżyciaklasztoru,wewspółpracy–wzależnościodobe-
diencji–zprepozytamiikomisarzamiorazpodnadzoremwizytatorów.
Ksieni,wrazzkapitułą,nadzorowałasprawybytowewspólnoty.Kwestietekon-
trolowalitakżewizytatorzy,precyzującsposóbpostępowania:
36
