Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Adrjan,Kulturaszkoły.Wposzukiwaniunieuchwytnego,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-657-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
1.Teorieszkoły
Takrozumianaszkołajestwspołeczeństwiesiłązachowawcząiintegrującą,sta-
jesięnarzędziemprzygotowującymnowepokoleniadotypowychrólspołecznych.
SzczególnymprzykłademszkołyrozumianejwperspektywieDurkheimajest
szkołazaspokajającapotrzebyspołeczeństwaprzemysłowego,opisanaprzezAlvi-
naTofflera(1985).Społeczeństwotakzwanejdrugiejfali(nazwanadanaprzez
Tofflera,aokreślającaspołeczeństwoprzemysłowe)stworzyłoszkołęwzorowaną
namodelufabryki,którejzadaniembyłoprzygotowaniedziecidożyciafabrycz-
nego,gdyż„przestawieniesięludzidojrzałychnapracęwfabrycebyłoniemal
niemożliwe”(Toffler,1985,s.57).Szkoławywodzącasięztakichzałożeńmiała
dwaprogramy:jawny,któregozadaniembyłonauczenieczytania,pisania,liczenia
iprzekazanieznikomejwiedzyzinnychdziedzin,orazukryty:obejmującypunktu-
alność,posłuszeństwoiumiejętnośćwykonywaniarutynowej,powtarzalnejpracy
(Toffler,1985,s.57).Tensposóbrozumieniarelacjimiędzyszkołąaspołeczeń-
stwemdefiniowałszkołęjakoinstytucjęsłużącąpaństwu.Jejcelembyłyuspołecz-
nieniejednostekisprawienie,żebybyłyoneproduktywne(por.Nowosad,2003,
s.18).„Wszkole-fabryceuczniowieucząsię,jakbyćpracownikami,konsumenta-
mi,podatnikamiizwiązkowcami”(Feinberg,Soltis,2000,s.15).Szkoławidzia-
nawtensposóbstajesięmiejscem,gdziespołeczneuczeniesięjestrealizowane
zapomocąmodelowaniainaśladownictwa,asposobemedukacjijesttransmisja
dziedzictwakulturowego(por.Dylak,1995,s.20).Takąszkołęuznaćnależyza
instrumentformowaniaspołeczeństwa,dopatrującsięwniejjednegoznajważ-
niejszychczynnikówprzekształcaniażycia(por.Nowosad,2003,s.19,s.25).
PerspektywasocjologicznaDurkheimawliteraturzeprzedmiotujestróżnie
nazywana.WalterFeinbergiJonasF.Soltistakrozumianąszkołęopisująjako
funkcjonalną(Feinberg,Soltis,2000,s.20),DaleCarlson(cyt.za:Dylak,1995,
s.20)określatennurtjakoekonomicznyfunkcjonalizm,MirosławJ.Szymański
nazywatakąperspektywęDurkheimowską(2004,s.55),aRolandMeighan–
strukturalistycznąlubfunkcjonalizmustrukturalnego(1993,s.262).
Perspektywainterpretacyjna
Odmiennysposóbspojrzenianarelacjęjednostkiispołeczeństwamaswoje
źródłowpracachMaxaWebera.WperspektywienazywanejprzezSzymańskie-
goWeberowską(2004,s.56)toaktywnośćludziiichinicjatywakształtujesys-
temyspołeczne.Perspektywataopisujeświatludzijakorzeczywistośćkreowaną.
Człowiek,aniespołeczeństwo,stajesięosiąrzeczywistości.Akcentzostajeprze-
niesionyodsiłodgórnych,sterującychporządkiemspołecznym,dosiłoddolnych,
tenporządekkształtujących.
Człowiekstajewcentrumionkreujerzeczywistośćpoprzeznadawaniezna-
czeń.Ludzkiespołecznościbudująinterpretacjerzeczywistości,wktórejprzycho-
dziimżyć,tworząpewnewyobrażenianatematsiebiesamych,tworząmodelepo-
stępowaniaiprzeżywaniaświata,tworząkulturę(Krzemiński,1986,s.10).
17
