Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Kulturawnauceostosunkachmiędzynarodowych
stosunkówmiędzynarodowychzaczęlizastanawiaćsię,wjakisposób
włączeniestarannieprzemyślanejoptykikulturowo-tożsamościowejmoże
skutecznieskorygowaćichnamysłteoretyczny.
WpierwszejdekadzieXXIwiekutemperaturatejdebatywyraźniespadła.
Możnaupatrywaćróżnychprzyczyntegozjawiska.Zjednejstronydysonans
poznawczyzostałistotniezredukowanyprzezrozwójparadygmatukonstruk-
tywistycznego,któryuwzględniakomponentkulturowywbadaniurzeczywis-
tościspołecznej,wtymrównieżmiędzynarodowej,zdrugiejstronyistotne
wydarzeniaiprocesyzachodzącewempirycznejsferzestosunkówmiędzyna-
rodowychskierowałyuwagębadaczynaniecoinnetory.PoczątekXXIwieku
byłbowiemczasemmodynabadaniewojnyzterroryzmem,apogeumpotęgi
StanówZjednoczonych,wzrostupotęgiChinorazmożliwegopoczątkutrans-
formacjiładumiędzynarodowego.Teoretyzowaniestosunkówmiędzynarodo-
wychpoczęścipodążałozatakzadanymiproblemamibadawczymi,mniej
uwagipoświęcająckulturze
4
.
Kulturau(neo)realistówineoliberałów
Konieczimnejwojnynastąpiłwmomencie,gdyteoriastosunkówmię-
dzynarodowychzdominowanabyładyskusjąmiędzyrealistamiineoliberałami
oto,którepodejścielepiejtłumaczyzjawiskamiędzynarodowe.Realiścipozo-
stawaliwówczaswznacznejmierzepodprzemożnymwpływemstrukturalnej
teoriiKennethaWaltza,zgodniezktórącharakterystykinapoziomiepaństw
(wtymkulturowe)sąnieistotne,apoziompaństwajestnieadekwatnydo
analizy.Neoliberałowiechętniej„zaglądali”napoziompaństwispołeczeństw,
alezazwyczajtakżepomijalicharakterystykikulturowe.Jednakzarównorea-
liści,jakineoliberałowie,budującswojeteoriepocząwszyodlat70.XXwieku,
inspirowalisięwyraźnienaukamiekonomicznymi,zapożyczającodnichistotne
założeniadotycząceracjonalnościjednostek(iuczestnikówstosunkówmiędzy-
narodowych)orazinteresów,doktórychrealizacjipodmiotytedążą.Zarówno
realizm,jakineoliberalizmzakładały,żepodmiotystosunkówmiędzynarodo-
wychzachowująsięracjonalnieimaksymalizująswojefunkcjeużyteczności,
którewrozumieniuówczesnychteoretykówwyglądałypodobniedlaróżnych
uczestników.Zakładanoteż,żewszystkiepodmiotymająpodobneinteresy,
któreniezmieniająsięistotnieaniwczasie,aniwprzestrzeni,przyczym
wedługrealistówinteresytedefiniowanesąraczejwkategoriachrelatywnej
4
Niniejszytekstnieodnosisiędomiejsca„kultury”wponowoczesnychpodejściachdo
stosunkówmiędzynarodowych.Podjęcietegozagadnieniawymagałobybowiemosobnego,
szczegółowegoiszerokozakrojonegowysiłkubadawczego,któryniemieścisięwramach
niniejszegoprzedsięwzięcia.Jesttozpewnościątemat,którymożeprzynieśćinteresujące
rezultatybadawczeiwartpodjęciawprzyszłości.
