Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Istotakulturyisztukiwspotkaniuidoświadczeniu…
przymusu;alboinaczej:taki,któryjestwdanymspołeczeństwiepowszechny,
mającyjednakwłasnąegzystencję,niezależnąodjegojednostkowychmani-
festacji”(Durkheim,2000,41).Postrzeganiekulturyjakofaktuspołecznego
uniezależniająodwolijednostki,gdybytachciałająmarginalizowaćczyuznać-
wpewnymczasie,sytuacji-zaniebyt.Jestzatemkulturasamawsobiesiłą,
którapozostawiaśladobecności,spotkania,doświadczenia(zob.Melosik,1996;
Melosik,Szkudlarek,1998).
Niezależnieodepokitudzieżrozwojucywilizacyjnegoniezmiennepozostaje,
że:nKultura,wpostaciodziedziczonejlubnabytej,jestmożliwymdowyodręb-
nieniaatrybutemistotyludzkiej,jejwłasnością.[…]kulturarozumianajako
cechaistotyludzkiej[…]możebyćkształtowanaiwyrabiana,alerówniedobrze
możeleżećodłogiem,surowaichropowata,porzuconaizarastającachwastami
niczymnieuprawianaziemia”(Bauman,2013,96-99).To,czypozostanietylko
biernym,zastanymfaktem,zależyodkolejnychpokoleńwyposażonychwpo-
trzebędbaniaoniąirozwijaniajej.
Wliteraturze,wtwórczościartystycznej,aletakżewpraktycespołecznej
odnotowaćmożnaokreślonetypykultury:
•kulturęludową(tradycyjną);
•kulturęelitarną(wysoką);
•kulturęmasową(popularną);
•kulturęalternatywną,którastanowiobszarposzczególnychdziedzinsztuki.
Tojednazwieluklasyfikacjifunkcjonującychwprzestrzenispołecznej.
Wklasyfikacjikategoriikulturaodnajdujemyterminkulturasymboliczna
(duchowa),częstosytuowanawopozycjidokulturymaterialnej.Wprowa-
dzonychrozważaniachtoszczególnieważnakategoria,obejmujewszakswym
zakresemsztukę.nKulturasymbolicznajestszczególniezasługującąnauwagę,
swoiścieludzkąkategoriąkultury.Obejmujeonazwłaszczasztukę,naukęwjej
aspekciepoznawczym,religięjakosferękontaktówzsacrum,aletakżegryisze-
rokąsferęczynnościludycznych”(Kłoskowska,1999,105).Tenrodzajkultury
spełniasięwsferzeludzkichprzeżyćemocjonalnychiestetycznych.nKultura
symbolicznajestsferąbezpośredniegozaspokojeniaswoistejkategoriiludzkich
potrzeb,dlaktórychdoświadczeniewartościjestsamowsobiecelem.Ossowski
(1967)napodstawiekoncepcjiArystotelesa,TomaszazAkwinuiKantaokreślił
istotętejkulturyjakoautoteliczność”(Kłoskowska,1999,105).Obokwartości
autotelicznychkulturaprezentujerównieżwartościinstrumentalne.Tendycho-
tomicznywymiarnieograniczawszelakonprzekraczania”granic,integrowania
się,wzajemnychwpływówowychsfer.Coistotne:nAutotelicznośćkulturysym-
bolicznejniezaprzeczajejwykorzystywaniadoosiągnięciapraktycznychcelów
społecznych,wpropagandziepolitycznej,reklamierynkowejlubwzabiegach
wychowawczych.Przeciwnie,towłaśnieistotawartościautotelicznychsprawia,
żebywająonewykorzystywanetakżedocelówpraktycznych”(Kłoskowska,
1999,105).
51
