Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TadeuszPaleczny
TRANSGRESYJNEFORMYZABAWY
WŚWIECIEPONOWOCZESNYM
Zabawa,rozrywka,ludyzm,jakonaturalna,wrodzonapotrzebaipredyspozycjaczło-
wiekadozabawy,orazludyczność,czylispołecznieikulturowoustalona,zdetermi-
nowanapostaćludyzmu,tozjawiskawzajemniesięprzenikająceiwarunkujące1.Nie
marozrywkibezzabawy,azabawawinnanieśćradość,relaksirozrywkę.Jestona
uniwersalnymipowszechnymzjawiskiemwsferzepostaw,wartości,tożsamości,
aletakżeorganizacjigrupispołeczeństwludzkich.Wyrastanagruncieaktywnego
uczestnictwa,brakuprzymusu,spontanicznościorazgrupowejakceptacji.Wyrazi-
łemnatentematswojestanowiskojużwcześniej,pisząc:
Ludyzmposiadaswojeekskluzywne,etniczne,wspólnotowekorzenieioblicze.Stajesię
jednakwcorazwiększymstopniuzjawiskiemmasowym,międzykulturowym,globalnym.
Dozjawiskskładającychsięnaprzemianyformzabawy,jejcharakteru,należą-moim
zdaniem-mechanizmyikomponentyprocesówglobalizacji.Zabawadziękitelewizji,
Internetowi,środkommasowejkomunikacjiprzybieracharakternietylkomasowy,popu-
larny,aletakżemiędzykulturowy.Donajważniejszych,kształtującychobliczewspółczes-
negoludyzmuzjawisknależą-wedługmnie-demokratyzacja,mediatyzacja,indywidu-
alizacja,technologizacjaorazmerkantylizacja2.
Zabawa,podobniejakrozrywka,prowadzidouczuciaprzyjemności,wolności
idobrowolności.Coprawda,zdaniemRyszardaKantora:nzabawairozrywkanie
tożsame,pierwszepojęciezawieraipodkreślasilnypierwiastekaktywności,drugie
kładzienacisknabierność,odbiór”3,tojednak-przynajdalejidącymredukcjoni-
zmie-trudnoprzyjąć,żeistniejezabawabezuciechyirozrywki,arozrywkabez
zabawy.Wnikającwszakżegłębiejwnaturęrealnej,anieanalitycznejzależności
pomiędzyzabawąirozrywką,należypostawićfundamentalnepytanie,czymożeist-
niećzabawaoderwanaodprzyjemności,radościiuciechy.Innymisłowy,czyzabawa
możesięobywaćbezrozrywki?Przyjęcietakiegozałożeniaprowadzidoposzuki-
wańformzabawy,któreopartenaprzymusie,obowiązku,brakuprzyjemności.
1R.Kantor,Społeczeństwokonsumpcjizabawy.Przypadekpolski,[w:]Wążwraju.Zabawawspo-
łeczeństwiekonsumpcyjnym,red.R.Kantor,T.Paleczny,M.Banaszkiewicz,WydawnictwoUniwersytetu
Jagiellońskiego,Kraków2011,s.31.
2T.Paleczny,Zabawawczasachglobalizacji,[w:]Wążwrajuś,s.13.
3Ibidem,s.31.