Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transgresyjneformyzabawywświecieponowoczesnym
23
wajestzawszezjawiskiemkulturowym,grupowym10,czyzaBogusławemSułkow-
skim,iżnzabawajestrodzajemkontaktówmiędzyludźmi,wyrazemichpotrzeby
wspólnegodziałaniabądźprzeżywania”11,nadającjejtymsamymcechyaktywności
społeczno-kulturowej.Istniejewszakżewielerodzajówzabawy-pytanieczyroz-
rywki-uprawianejindywidualnie,samotnie,wzaciszudomowym,nałonienatury,
wśrodowiskubiurowym,przykomputerze,zdostępemdogierimultimedialnych
scenariuszy.Czygdybawięsięzkotembądźpsemalbojeżdżędlaprzyjemnościkon-
no,tojesttoaktczynnościludycznejiczymożnagopołączyćzrozrywką?Gdypo-
lujęistrzelamdojelenialublwa,tojestemwewspółczesnymświeciemyśliwymczy
osobąposzukującąrozrywki?Gdyludziesamotnie,alemasowo,przeglądająstrony
pornograficzne-oczymświadczystatystykanwejść”wsieci-tosiębawiączyszu-
kająrozrywki?Agdyzatopłacą?Czykolejnyatrybutzabawy-bezinteresowność,
spontaniczność-niestoiwsprzecznościzdominującymizorganizowanymi,maso-
wymi,komercyjnymijejformami?
Tegotypuwątpliwościnienegująaninieznosządominującegozwiązkuzaba-
wyirozrywki,rodząjednakpytaniaozakrestejkorelacjiizależności.Zwłaszcza
wświecie,wktórymzabawaodrywasięcorazczęściejodswojegospołecznego
ikulturowegopodłoża,gdyndzięki”massmediom,Internetowi,możemydowol-
niezmieniaćczyukrywaćtożsamość,przybieraćróżnepostaciiwcielenia,ukrywać
sięzanickamiczysztuczniewykreowanymiawatarami.Zabawawcorazwiększym
stopniuwiążesięzmultimedialnymi,wirtualnyminświatami”,obszarami,wktórych
zacierasięgranicapomiędzytym,cojestzabawączyrozrywką,astylemżycia,sub-
kulturą,pracąizarobkowaniem.Zabawa,takjakinneelementykultury,zwłaszcza
towarzyszącajejsztuka,przekraczająwszelkiegranice,nietylkoprzestrzenne,ale
isemiotyczne,etyczneiczasowe.
Głównyproblem,jakiporuszamwswoimtekście,sprowadzasiędopytania
ogranicezabawyijejzwiązkizkulturąrdzenną,masową,popularną,dominującą.
Jużwsamymsformułowaniupytaniapojawiająsiętrudnościteoretyczneimeto-
dologiczne,wynikającezjednejstronyzrelatywizmuisubiektywizmu(redukcjo-
nizmu)współczesnychujęćkultury,zdrugiejzaś-zsamejnaturyrzeczywistości
kulturowej,płynnej,rozczłonkowanej,wieloelementowej,wielowariantowej,wielo-
kontekstowej.Zgłównejtezy,żezabawasięupublicznia,formalizuje,przekształca
wzorganizowanysegmentkulturymasowej,wynikakonsekwencja,iżprzekracza
onadotychczasowe,znanegraniceetniczne,narodowe,religijne,etyczne,organi-
zacyjneipolityczne.Jednymsłowem,żezabawa,jakinneelementykultury,ulega
transgresji.Transgresjajestzarazemformąsamoobronyprzeduniwersalizacją,mer-
kantylizacjąiformalizacjązabawy.Prowadzidopojawianiasiędwóchtendencji:
ochronytradycyjnych,wspólnotowychformzabawywlokalnychspołecznościach,
etnicznych,regionalnychinarodowychgrupachkulturowychorazdoprzekraczania
granicjednorodnych,homogenicznychkulturiwyłanianiunowych,subkulturowych
10J.Huizinga,Homoludens.Zabawajakoźródłokultury,tłum.M.Kurecka,W.Wirpsza,Czytelnik,
Warszawa1985.
11
B.Sułkowski,Zabawa.Studiumsocjologiczne,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa
1984,s.7.
