Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transgresyjneformyzabawywświecieponowoczesnym
21
rywkastająsięważnączęściąnietylkokultury,aletakżemechanizmemisegmentem
polityki,gospodarkiisystemuorganizacjiorazinstytucjispołecznych.Różneformy
zabawyzostająwyrwanezeswojegokulturowego,wspólnotowegokontekstuiloko-
wanesąwinnych.Muzykahip-hopowaoderwanazostałaodczarnegowielkomiej-
skiegogettaiprzeniesionadobiałych,peryferyjnychdzielniciśrodowiskmłodzieżo-
wych.Flamenco,jakowyznacznikstylużyciamałej,ekskluzywnejgrupyetnicznej,
jestniezwyklepopularne-nietylkojakotaniec,alecałasubkultura-wJaponii.
Wspołeczeństwachwielokulturowych,takichjakamerykańskieizachodnioeu-
ropejskie,wktórychwspółwystępujeirywalizujezsobąwkulturowejsferzewiele
różnychform,postaciirodzajówrozrywki,skonfigurowanychzsobąwróżnorod-
nych,międzykulturowychkontekstachisytuacjach,dochodzidozjawisktranskul-
turacjiitransgresji.Zabawaprzekroczyłajużdawnogranicetradycyjnejwspólnoty
wiejskiej.Przeniosłasię-używającmetafory-zewsidomiasta.Przemieściłasię
zewspólnotydozrzeszenia.Zprywatnej,wspólnotowejsferyrodzinno-sąsiedzko-
-lokalnej,przeniosłasiędoolbrzymichsalwidowiskowych,dyskotek,doróżnych
telewizyjnych,medialnych,wielomilionowych,czywręczmiliardowychshow.Jak
twierdziNeilPostman:
[ś]naszapolityka,religia,programyinformacyjne,sport,oświataihandelzostałyprze-
kształconewprzyjemnedodatkidoshow-biznesu,itoprzeważniebezczyichkolwiek
protestówczynawetwiększegozainteresowania.Wefekciejesteśmynarodembędącym
okrokodzabawieniasięnaśmierć6.
Zabawaniejestczymśodrębnym,niezależnym,oderwanymodżyciaspołeczne-
goikontekstukulturowego,wjakimwystępuje.Jestzjednejstronyczymśindywidu-
alnym,przeżywanym,autentycznymispontanicznym,zdrugiejzaśczymśzewnętrz-
nym,narzuconym,wynikiempresjigrupowej,kulturowejkonieczności,społecznego
zobowiązania.JakutrzymujeHall:
Żadnakultura,którąznamluboktórejsłyszałem,niewykształciłanależytejrównowagi
potrzebsytuacyjnychczłowieka.Stałosiętakczęściowodlatego,żeczłowieknudomo-
wił”siebiesamego,niewielewiedzącoswejwłasnejnaturze.Wydajesię,żeniektóre
kulturyodniosływiększy,innemniejszysukceswnudomowieniu”swoichczłonków,co
jestzresztątrudnedowykazania.Oilewiem,nieprzeprowadzonożadnychstudiówpo-
równawczychnatemat,wjakimzakresieczłowiekzaspokajaswojepotrzebysytuacyjne
wukładachkulturowych7.
Kluczemdozrozumieniaprzemian,jakimpodlegająludyzm,ludyczność,zaba-
wairozrywkajakozjawiskaspołeczno-kulturowe,jestto,coHallnazywanukła-
demkulturowym”,czyliwytworemporządkuspołecznegoiładukulturowegowe
współczesnychspołeczeństwach.Zjawiskakulturowe,wtymzabawa,ulegajątrans-
ferowiitransformacji,przenoszącsięzespołeczeństwmonocentrycznych,homo-
genicznych,monochronicznych,dowielokulturowychpolicentrycznych,heteroge-
6N.Postman,Zabawićsięnaśmierć,tłum.L.Niedzielski,MuzaSA,Warszawa2006,s.20.
7E.T.Hall,op.cit.,s.141.
