Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nowegoterytoriummiałocharakterstopniowy,któryobejmowałkilkalat.Wre-
zultacieulokowalisięoninaobszarachpomiędzyśrodkowymDunajemaCisą;
dokładniej-zasiedlilipołudniowo-zachodniączęśćKotliny,nieprzekroczyli
liniiDunaj-Sawa,odpołudniaipołudniowegozachodugranicętworzyła
Drawa,nawschodzieobejmowałaonazaśterenyzacisańskie.NapórWęgrów
sprawił,iżludnośćsłowiańskadotychczaszamieszkującateobszaryzostała
wyparta,wrezultacieczegoMadziarzypodporządkowalisobietakżerozległe
terenysąsiadującezichpierwotnymlokum37.
Wartopodkreślić,żeprzybycieWęgrówdoKotlinyKarpackiej38,datowane
na896rok,stanowijednoznajbardziejsymbolicznychwydarzeńwdziejach
węgierskichiokreślanejestjakohonfoglalás,czylizajęcie(objęcie)ojczyzny39:
37Por.J.Snopek:Węgrył,s.17-18;W.Felczak:HistoriaWęgierł,s.17.
38Terenytezajmowanebyłyjużwepocekamienia-wówczasprzezczłowiekajaskinio-
wego.OdpóźnejepokibrązumieszkańcamiobszarówzajętychwIXwiekuprzezWęgrówbyli
kolejnoIlirowie,Trakowie,Scytowie,CeltowieiDakowie.NapoczątkuIIwiekunaszejerytery-
toriumtodostałosięponowniepodpanowanieRzymian,gdyżcijużwpierwszychlatachnaszej
eryzałożyliobózwAquincum(ruinyzachowałysięnaprzedmieściachdzisiejszegoBudapesztu)
orazkolonięPanonia.RzymscyosadnicystworzyliponadtotakiemiastajakSavaria(dzisiejszy
Szombathely),Sophianae(Pécs)czyScarbantia(Sopron).NaprzełomieIViVwiekuKotlina
NaddunajskazostałapodbitaprzezHunów,którzyzyskalisławęprzedewszystkimdziękiswo-
jemuwodzowiAttyli.Pojegośmierci-w453roku-imperiumzostałorozbiteprzezludyger-
mańskie,którestałysiękolejnymimieszkańcamitychterenów(Goci,Longobardowie,Gepidzi).
Uznajesięjednak,żepewneelementyetniczneHunówweszływskładetnicznyWęgrów.Jed-
nymznajdłużejzamieszkującychKotlinęludówkoczowniczychprzedprzybyciemMadziarów
bylispokrewnienizHunamiAwarowie(por.np.W.Szymański,E.Dąbrowska:Awarzy.Wę-
grzył,s.25-41).BezpośrednioprzedWęgraminaobszarzepanońskimosiadlinatomiastSło-
wianie,którzystworzyliorganizmypaństwowetakiejakksięstwoKocelanadJezioremBłotnym
iPaństwoWielkomorawskieistniejącedonajazdukoczowniczychWęgrów.Por.S.A.Sroka:
HistoriaWęgierł,s.15-16;J.Snopek:Węgrył,s.17-20;W.Felczak:HistoriaWęgierł,
s.11-14.
39MotywzajęciaprzezWęgrówojczyznybyłpoddawanyliterackiejinterpretacjiprzez
twórcówwróżnychepokachorazwróżnorodnychformachgatunkowych.Zajednoznajlep-
szychinajistotniejszychdziełpoświęconychtemuzagadnieniuuchodzieposhistorycznyMi-
hdlyaVörösmartyegoZalánfutása(pol.UcieczkaZalána).Vörösmartybyłwybitnympoetą,
krytykiemliterackim,dramaturgiem,czołowymprzedstawicielemwęgierskiegoromantyzmu.
RokpowstaniautworuUcieczkaZalána,czyli1825,traktowanyjestwliteraturzewęgierskiej
symbolicznie-uznajesięgozamomentdokonaniasięnaWęgrzechprzełomuromantycznego.
Napisanyheksametremw10pieśniacheposopiewającyjednoznajważniejszychwydarzeń
wdziejachMadziarówcieszyłsięsporymuznaniemwśródczytelników.Sprzyjałytemubar-
dzosugestywnie,żywonakreślonescenybatalistyczneorazniemającybezpośredniegozwiązku
zgłównymtematemwątekmiłosny.Wyzierającezdziełapatriotyzmorazideanarodowamiały
naceluzachęcenieWęgrówdozgłębianiawłasnejprzeszłości.(Por.I.Csaplaros,J.R.Nowak:
Literaturawęgierska.W:Dziejeliteratureuropejskich.Red.W.Floryan.T.3,cz.2.Warszawa:
PaństwoweWydawnictwoNaukowe,1991,s.435-437;T.Klaniczay,J.Szauder,M.Sza-
bolcsi:Historialiteraturywęgierskiej.Tłum.E.Mroczko,J.Barczyński,J.Falicki.Wroc-
ław-Warszawa-Kraków:ZakładNarodowyim.Ossolińskich,1966,s.93-94;Małysłownik
pisarzywęgierskich.Red.B.Chicińska.Warszawa:WiedzaPowszechna,1977,s.151-154).
26
