Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Czymożnatakmówić,wdodatkuopisującwielowiekowąhistorięPol-
ski,gdyprzezwiększośćtegoczasuzPolskąutożsamiałosięledwiekilka
procentmieszkańcówtychziem?Niemawątpliwości,żeszlachtapolska2,
booniejmowa,byłanajbardziejkulturotwórczągrupą,którejwzoryza-
chowańnaśladowałyinnewarstwyspołeczne,jakmieszczaństwo,atakże
chłopi.Dodzisiajsięzdarza,żetoniepotomkowieszlachtydodająsobie
sufiksn-ski”donazwiska,adużypokójwkilkudziesięciometrowym
mieszkaniunazywanyjestnsalonem”.Chamchciałbyćjakpan-można
bypodsumować,posługującsiękategoriamistosowanymizarównowkon-
tekścieuwarstwieniaspołecznego,jakikulturalności.nCham”,borodo-
wódchłopówwywodzonoodbiblijnegoChama,atakżeokreślanotakko-
gośniekulturalnego,oraznpan”,czyliszlachciciadresatkulturalnejformy
zwracaniasiędokogoś(nnapan”).Nieoznaczatooczywiście,żewarto-
ściujęnegatywnieobyczajowośćchłopskączyżenieopiszęwkładutej
obyczajowościdokulturyogólnonarodowej.
Jeślizaśchodziozróżnicowanieetniczne,taksięskłada,żenawet
twórcypolskiegodziedzictwa,doktórychrównieżnacjonaliścichętniesię
przyznają,niebylinczystejkrwi”Polakami.FryderykChopin,którego
melodiesąsynonimempolskości,byłsynemFrancuza.JanMatejko,przez
pryzmatobrazówktóregopostrzegamyhistorięPolski,byłsynemCzecha.
SamuelLinde,autorpierwszegoSłownikajęzykapolskiego,byłsynem
Szweda.StefanSzyller,twórcapolskiegostylunarodowego-nrenesansu
polskiego”,byłpotomkiemNiemca.TamaraŁempicka,najbardziejrozpo-
znawalnawświeciepolskaartystka,byłacórkąrosyjskiegoŻyda.ABole-
sławLeśmian,któregopoezjajesttakpolska,żewedługwielunieprzekła-
dalnanainnejęzyki,byłŻydempolskim.Podobnychrodowodówtwórców
polskiejkulturyjesttakwiele,żeichwymienieniezajęłobycałąksiążkę.
Wpolskichżyłachpływajądomieszkikrwilitewskiej,ruskiej,węgierskiej,
ormiańskiej,żydowskiej,nordyckiej,germańskiej.WieloetnicznośćPolek
iPolakówodzwierciedlateżbrzmienienazwisk.
JeślizsumujemytylkonosicielinazwisknNiemiec”(ok.13,5tysięcy),
nCzech”(ok.14,5tysięcy)inWęgrzyn”(prawie12tysięcy),tosięokaże,
żejestichwszystkichdwarazywięcejniżtychobywatelipolskich,którzy
nazywająsiępoprostunPolak”(ok.21,5tysiąca).AmamyjeszczewPol-
scenCyganów”(ponad9tysięcy),nLitwinów”(6,5tysiąca),nWłochów”
(ponad5tysięcy),nRusinków”(ponad4tysiące)itd.Najpopularniejsze
14
2Samaszlachtabyłaniejednorodna,żyjącwrozproszeniunaogromnymobszarze,rozcią-
gającymsięwnajlepszymokresienodmorzadomorza”.Alejejzróżnicowanietorównieżte-
matnaosobnąpracęikwestia,któraniewykluczawcaleposiadaniaprzezeńcechwspólnych.
