Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Wdalszejczęściwyjaśniam,dlaczegobadaniewzorcaczłowiekakul-
turalnegowPolscerozpoczynamodepokiPRL.Zrokunarokcorazmniej
mamyszans,abyporozmawiaćzżyjącymiświadkamitejepoki,dlatego
mojebadanie,któregowynikiznajdująsięwrozdzialeczwartym,oparte
jestnawywiadachnarracyjnychze147osobami.AlewybórokresuPRL
podyktowanyjestrównieżfaktem,żewówczaskulturalnośćzyskaławy-
jątkowystatus.WwynikuzmianystrukturyspołecznejpoIIwojnieświa-
towejkulturalnośćstałasięwłasnościąwszystkich,nastąpiłoswoiste
odklasowieniesavoir-vivre3u,jego-jakwówczasmówiono-demokraty-
zacja.Jużnieelitarnamniejszość,alewszyscymielidysponowaćelemen-
tarną,niemniejwysoką,kulturą.Oświataikulturaartystycznamiałybyć
powszechniedostępne,astawaniesięczłowiekiemkulturalnymbyłomo-
delemrozwojuosobowości,przedmiotemaspiracjiiskładnikiemspołecz-
negoawansu.Tosięzmieniłopo1989roku,byćmożestądteżbrakzain-
teresowaniatąproblematykąwśródnaukowców.
Ostaniebadań,ale,jaksięokazuje,wnajwiększejmierzejęzykoznaw-
czych,aniekulturoznawczychczysocjologicznych,piszęwkolejnejczę-
ścidrugiegorozdziału.Wkońcuprezentujęwłasnezałożeniametodolo-
gicznebadaniakulturalnościwPRL.Wzorzecczłowiekakulturalnego
wPRLniejestjednakoderwanyodprzeszłości,składająsięnańelementy
dobrychmanierzczasówwcześniejszych-impoświęconyjestrozdział
trzeci,historyczny.
Rozdziałtenobejmujedziedzictwokulturowe,tworzącekolejnewar-
stwyobyczajowości,zktórejulepionajestpolskatożsamość,wtympol-
skakulturalność.Analizująckażdąepokę,począwszyodśredniowiecza,
starałamsiędotrzećdotego,codlaniejcharakterystycznewsferzedo-
brychobyczajów,acozarazemjakośoddziałujenadwudziestowieczny
iwspółczesnysavoir-vivre.UwydatniamwięcteobszarykulturyPola-
ków1,pozytywniewartościowanewdanymokresie,zktórychwywodzą
siędzisiejszenaszedobreobyczaje,będące,możnabypowiedzieć,waria-
cjaminatemattamtych.Jesttorozdziałoideałach.Kwestiętego,naile
faktycznieideałytebyłyrealizowanewtamtychepokachzostawiamdo
wyjaśnieniahistorykom,którzyniejednokrotniejużwykazali,żerycerze
wcaleniebylitacyszlachetni,aszlachtawcaleniebyłatakahonorowaitp.
(np.Janicki2023).Skupiamsięnawzorcach,natym,czegooczekiwano,
cowypadałorobić,coceniono.
12
1Jejżeńskiejczęścinależałobypoświęcićosobnąksiążkę,dlategonawetniepróbujętu
prowadzićrównoleglekobiecegowątku.Wspominamokobietachproporcjonalniedoichzna-
czeniawdanejepoce,czyliniestetybardzorzadko.
