Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWA
Jakoistotyrozumneodzaraniadziejówpróbowaliśmypytać(iwciążpytamy)ona-
turęzwiązkunaszegociałaiświadomości.Dziświemyjuż,żeówzwiązeknietylko
jestrealizowanywsferzebiologii,lecztakżewykraczadalekopozanią.Relacjęciało
–świadomośćokreślająbowiemuwarunkowaniageograficzne,religijne,społeczne,
ekonomiczne,polityczneikulturowe.
Zdzisiejszejperspektywypodejmowanierefleksjinadistnieniemczłowieka
wymagawłączeniadorozważańnadjegofizycznymbytemwątkówpochodzących
zróżnychdyscyplinnaukowych.Nałożenieinterdyscyplinarnejoptykinarefleksję
nadciałemdajemożliwośćukazaniazłożonejijednocześnieniejednorodnejnatury
naszegofizycznegojestestwa;naturyutkanejzwielupierwiastków,skomplikowanej,
niejednoznacznej,atakżeczasaminiepozwalającejsięopisaćczywypowiedzieć.
Wszaknadaldoświadczamyrzeczy,stanóworazrefleksjiniedającychsięprzełożyć
(lubtrudnychdoprzełożenia)nadyskurssłowny.To,cowymykasięsłowu,może
jednakulecmaterializacjipoprzezciało,któreprzychodzącnamnaratunek,staje
sięmedium,tworzywem,ambasadoremnaszychintencji,emocjiiafektów.Marcel
MausswtekściezatytułowanymSposobyposługiwaniasięciałemupatrujewludz-
kimcielefunkcjonalnegonarzędzia,naturalnegoinajbliższegoczłowiekowi,aprzez
toniezwykleskutecznego1.Rzeczywiście,trudnoodmówićautorowiracji,skoroto
właśnieciałostałosięinspiracjądopodjęciaczynnościliczenia(palcedłoni–system
dziesiętny,palcedłoniistóp–systemdwudziestkowy),określaniaodległości(stopa,
łokieć)czyidentyfikowaniainnychludzijakoswoich,tuobecnych,orazobcych,
tamtychinnych.
Pierwotnąfunkcjąciałabyłoijestdostarczanieczłowieczejświadomościin-
formacjionasyceniu,pragnieniu,zmęczeniu,bólu,odprężeniuczyprzyjemności.
Wtymdialogupomiędzyfizycznościąiświadomościąwrazzrozwojemcywilizacyj-
nympojawiłsiętrzecielement–kultura.Wzorcespołeczne,obyczajowe,związane
ztradycjąirytuałem,zaczęłyodtądpodlegaćrygoromkultury,któraokreśliłapróg
bólu,wstydu,obrzydzenia,satysfakcji,zadowolenia,spełnieniaitd.Zmieniającesię
wczasieobyczajesątegopochodną.Dziśmożnapubliczniesnućrozważaniaoana-
tomiiczłowieka,ojegownętrznościachifizjologii,nienarażającsięprzytymna
ostracyzmczyprawnieusankcjonowanąkarę.Niezawszetakbyło.Możnawtym
miejscuprzywołaćchociażbyobowiązującywstarożytnymRzymiezakazwykony-
waniasekcjiludzkichzwłok2czyprzekonanieistniejącewwiktoriańskiejAnglii,że
aktwspólnegospożywaniapokarmówpozbawiaelegancjiwysokourodzonekobiety.
Dyscyplinowaniefizjologiiwynikałozprocesówcywilizacyjnych,determinowanych
1M.Mauss,Sposobyposługiwaniasięciałem,[w:]idem,Socjologiaiantropologia,tłum.M.Król,
K.Pomian,J.Szacki,PWN,Warszawa1973.
2
A.Aufderheide,TheScientificStudyofMummies,CambridgeUniversityPress,Cambridge2003,s.5.
