Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kontrkulturajakozmianaparadygmatu
19
normatywny.Oznaczato,
eichwpływniejestczystopoznawczy,niefor-
mułująonejedynietwierdzeńodnoszącychsiędonaturyrzeczywistości,lecz
definiujądopuszczalnyzakresproblemów,atakesposobyichrozwiązywania.
Grofjestprzekonany,ediagnozowanyprzezniegozwrotparadygmatyczny
będziemiałcharakterrewolucjiwrozumieniuThomasaKuhna(Kuhn1968),
zmienipodstawoweregułyispowodujegruntownąrewizjęcałegodotychcza-
sowegosposobupostrzeganiaświata,wymuszającpowtórnąocenęfaktów
iwynikówobserwacji.Wkontekściepodejmowanejtutajproblematykiinte-
resującyjestprotestGrofaprzeciwkostaremuparadygmatowi,anieświatu
wartości,konsumpcyjnychczymieszczańskich.Jestonprzekonany,
esta-
ryparadygmat,opartynakartezjańsko-mechanicystycznymświatopoglądzie
orazwizjiwszechświatajakostabilnejmateriizbudowanejzatomów,musi
zostaćprzezwycięony.Staryparadygmatcechujedeterministycznyobrazświa-
ta(np.prawaprzyczynyiskutku)iskrajnydualizmontologicznymiędzy
umysłemamaterią(rescogitansaresextensa),któregokonsekwencjąjestteza
oistnieniuświataniezalenieodludzkiegoobserwatora,wsposóbrzekomo
obiektywny.Świadomośćnagrunciemechanicystycznegoparadygmatuuzna-
jesięzawytwórwysokozorganizowanejmaterii,czyliepifenomenprocesów
fizjologicznychzachodzącychwmózgu.GeneralnieGrofjestprzekonany,e
powstaniaświadomościitymsamym
yciaduchowegoniedasięwyjaśnić
naukowowramachstaregoparadygmatu.Prawdopodobieństwo,eludzkain-
teligencjawykształciłasięsamodzielniewtokufilogenezy,dziękiłańcuchom
czystomechanicznychprocesów,jestrówneprawdopodobieństwupowstania
boeingawwynikutornada,któreprzeszłoprzezzłomowisko,jakdowcipnie
podsumowujeautor(Grof2010:74–77).Zwracarównieuwagęnadeformację
myśliNewtonaiKartezjusza,pisząc,
ezachodnianaukapotraktowałaich
podobnie,jakMarksiEngelspotraktowaliHegla.Formułującpodstawyma-
terializmudialektycznego,odrzucilionijegofenomenologięduchaświata,
aoparlisięniemalwyłącznienadialektyce,czegorezultatembyłaczysto
materialistycznakoncepcjadziejów.Jakijestwięcceltejkrytyki?Jestnim
próbaopisunarodzinnowegoduchowo-mistycznegoparadygmatu,wramach
któregośrodkipsychodelicznetoniewyłączniesubstancjehalucynogenne,lecz
przedewszystkimsposóbnasamopoznanieisamorozumienie.PonadtoGrof
negujeprzeświadczenie,eautentycznedoświadczeniereligijnejestzarezer-
wowanewyłączniedlamistyków.Odczuwaonjednocześnie,podobniezresztą
jakcytowanyniecowcześniejCapra,potrzebęuwiarygodnieniaświatopoglą-
dumistycznegoprzezwskazanieanalogiidonaukiwspółczesnej,zwłaszcza
relatywistycznejfizykikwantowej.AutorPozamózgtwierdziwprost,
efi-
zycy–tacyjakEinstein,Bohm,Heisenberg,Schrödinger,Oppenheimerczy
Bohr–nietylkoodkryli,eichnaukoweteoriesązgodnezeświatopoglądem
