Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KwartalnikPWSZwSuwałkachNr1-2/2011
9
iwokreślonymczasie,wyposażonychwokreśloneumiejęt-
sązasobystrategiczne,możliwościstrategiczneorazstrategicz-
nościorganizacyjneiprodukcyjne,wiedzęidoświadczenie,
newyniki.[14,s.304]
9
Wobecpowyższego,potencjałpodmiotu
cołącznieokreślićmożnajakozdolnośćdozbiorowegodzia-
wsystemiemiędzynarodowymjesttofaktycznaipotencjalna
łanianarzeczrealizacjiswoichinteresówicelów.Podejście
zdolnośćdowykorzystywaniawszelkichdostępnychśrodków
towznaczącymstopniuopartejestnafundamenciepoli-
wceluzaspokojeniapotrzebirealizacjiinteresówwśrodowisku
tycznym,przezcomożeniespełniaćoczekiwańzwiązanych
międzynarodowym.Coważne,niejestonanaturalnymatrybu-
zocenąmożliwościoddziaływanianaforumponadkrajo-
temposzczególnychpodmiotów,wtympaństw,tylkostanowi
wymwinnychsferachniżpolityczna.Próbazastosowania
każdorazowowypadkowąichkonkretnychzasobówmaterial-
modelusiłypodmiotu(np.państwa)zawierającegom.in.
nych,społecznychikulturowych.[11,s.73-90]
udziałwydatkówwojskowych,liczbęludności,powierzchnię
Dośćpowszechniewskazujesięnazależnośćpozycjiisiły
terytorium,zasobnośćwsurowcenaturalnemogłobywypa-
państwawstosunkachmiędzynarodowychodosiągniętegopo-
czyćekonomicznąispołecznąpodstawęocenypotencjału,
ziomuzaawansowaniatechnologicznego.Skala,zasięgistruktu-
pozycjiimożliwościoddziaływania.Wtakimraziewypada-
rategozaawansowania,potencjałdoinnowacjistajesięfunkcją
łobyrozważyćbardziejadekwatnydowspółczesnychrealiów
udziałupaństwawgospodarceświatowejijegopozycjiwróż-
systemuświatowegotakzwanychińskimodelpotencjału.
nychsegmentachrynkuświatowego(rynkiposzczególnychto-
Skupiasięon,cowynikazcechtejcywilizacjinapaństwie
warów,kapitałuludzkiegoiintelektualnego,wiedzy,innowacji,
jakokluczowymuczestnikustosunkówmiędzynarodowych
technologii).Warunkiemrozwojugospodarkiizdobywania
idecydencienaforumkrajowymipozanim.7
osiągnięćekonomicznychjestwłączeniesiępaństwawmiędzy-
Wtejinterpretacjirywalizacjapaństwwsystemieświa-
narodowestrukturywymianyiwspółpracy.Służytoefektywne-
towymtoczysięzarównowsferzepolitycznejjakiekono-
muwykorzystaniuczynnikówprodukcjiipotencjałuproduk-
micznej,ibyćmożewtejdrugiejnawetzwiększymnatę-
cyjnegooraztworzywarunkidostępudorynkuświatowego.10
żeniem.Ogólnypotencjałpaństwaoznaczacałkowitąsumę
Przyocenieekonomicznychatrybutówpozycjipodmio-
zasobówstrategicznych,zuwzględnieniematutówisłabości
tów(państwa,ugrupowaniaintegracyjne,blokigospodarcze)
wgospodarce,wojsku,nauce,technologiiiedukacji.Tezaso-
kluczowemiejscetradycyjniezajmująnastępującecechy:
bymogąbyćwykorzystanedodziałańnarzeczprzetrwania
stanuprzemysłowienia,poziomzaawansowaniatechnolo-
irozwojusuwerennegopaństwa8.[14,s.302-304]Potencjał
gicznego,rezerwysurowcoweienergetyczne,stopieńsamo-
państwajestwięcpochodnąjegozasobówwzakresiesfery
wystarczalnościżywnościowej,infrastrukturaorganizacyjno
materialnejorazduchowej.Potencjałduchowymacharak-
-technicznaitransportowo-komunikacyjna,wielkość
terzasobumiękkiegoiopierasięnapsychiceiinteligencji,
produkcjidóbrkonsumpcyjnych,wysokośćdochodunaro-
przyczymelementymiękkiewznacznymstopniukształtują
dowego,względnawydajnośćpracyiproduktywnośćczyn-
zasobyocharakterzetwardym.Miękkipotencjałskładasię
nikówprodukcji,zdolnośćdoinnowacji.[2,s.967]Ichwaga
zpotencjałupolitycznego,kulturalnego,edukacyjnego,dy-
wkompleksowejoceniepotencjałupodmiotujestbardzo
plomatycznegoorazsynergicznegopowstającegowwyniku
zróżnicowanainiejednoznaczna(np.skromnezasobysu-
działaniapoprzedniowymieniowych.
rowcoweJaponiirekompensujepostęptechnologicznyidy-
Potencjałpolitycznyobejmujegłówniesystempolityczny,
namikaobrotówhandlowych,względnieniskąwydajność
celestrategiczne,stabilnośćpolityczną,spójnośćnarodo-
pracywChinachzastępujepotencjałtechnologicznyiniskie
wą,narodowysystemprzywództwa,organizacjiizdolności
kosztypracy).Wiodąceznaczeniewoceniepotencjałueko-
dopodejmowaniadecyzji.Potencjałkulturowyiedukacyjny
nomicznegozajmujepozycjaposzczególnychpodmiotów,
odnosićnależydojakościpracowników,rozwojuzasobów
głównieodnosisiętodopaństw,wrankingumiędzynaro-
ludzkich,inwestowaniawedukację,przydatnośćipowszech-
dowychinstytucjizajmującychsiębadaniem,analizązmian
nycharakteredukacjiiwykształcenia,jakośćnauczycieli
iaktualnąocenąmiędzynarodowejkonkurencyjnościgo-
ipracownikówkultury,siłęoddziaływaniamediów,filmów,
spodarek.11Wspomagającąmiarąpotencjałuekonomiczne-
książek,czasopism,atakżeichogólnegooddziaływania
naareniemiędzynarodowej.Potencjałdyplomatycznyobej-
9
Dlacelówanalitycznychnarodowezasobystrategicznepodzielono
mujeprzedewszystkimstosunkizzagranicą,politykęzagra-
naosiemkategorii,któresącharakteryzowaneprzez23wskaźniki.
nicznąizdolnośćdowspółpracymiędzynarodowej.Zkolei
Należądonichgłównienastępujące:zasobyekonomiczneliczone
potencjałsynergicznyodwołujesiędozdolnościsterowania
jakoPKBwedługparytetusiłynabywczej,kapitałludzki,zasobyna-
naszczeblugospodarkikrajowejjakocałościiosiąganiasku-
turalne,zasobykapitału,zasobywiedzyitechnologii,wydatkirządu
centralnego,liczebnośćsiłzbrojnychiwydatkiwojskowe,zasoby
mulowanegopostępu.
międzynarodowetojestimportieksportdóbr,przychodyzhonora-
Zgodnieztakąinterpretacjąpotencjałupodmiotu(państwa)
riówiopłatlicencyjnychorazwydatkinaichpozyskanie.
możnagorozumiećjakoogólnemożliwościosiąganiacelów
10Wtymmiejscunależyzauważyć,żetradycyjnietraktujesiępaństwo
strategicznychnaskutekpodejmowaniadziałańwskalimię-
jakopodmiotpierwszoplanowywanaliziejegopotencjałutechnolo-
dzynarodowej.Kluczowymiwyznacznikamitegopotencjału
gicznegoisiłynarynkuświatowym.Jednakżewsytuacjidominacji
własnościprywatnej,reprezentowanejprzezobywateliróżnychkra-
jówidominacjimechanizmurynkowego(cobyłodośćpowszech-
7
Przesłanką,dlaktórejwprowadzasiętęinterpretacjęjestjużosią-
nedlaostatnichkilkudekad)niejestwpełniuprawnionewiązanie
gniętaisystematyczniewzmacnianapozycjagospodarczaChinjako
potencjałutechnologicznegokorporacjimiędzynarodowychzsiłą
podmiotustosunkówmiędzynarodowych.Ichzaangażowaniewfi-
oddziaływaniapaństwa(jakiego?)naforummiędzynarodowym.
nansowanierozwoju(deficytubudżetowegoiimportuUSA)przesą-
PrzypadkiemszczególnymsąChiny,wktórychkapitałzagraniczny
dzaoukształtowaniusięnowegoukładusiłnagospodarczejmapie
izagraniczneinwestycjeprzedsiębiorcówztegokrajupodlegająkon-
świataiprawdopodobnymjegoumacnianiusięwnajbliższychlatach
troliwładzpaństwowych,czasemnawetdysponującichgwarancjami
ibyćmożenawetdekadach.
irealnymwsparciem.
8
Autorpowołujesięipodajedodatkoweciekaweźródłapomocne
11TakiebadaniaprowadzimiędzyinnymiŚwiatoweForumEkonomiczne
wpogłębieniurozumieniategozagadnienia.
(WEF),MiędzynarodowyInstytutZarządzaniawLozannie(IMD).
