Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne|9
Uwagiwstępne
OgrompracoLalceonieśmiela.Uczypokory.Przestrzeń
tekstowazogniskowanawokółtejpowieścipoprzeznieustan-
nezagęszczaniesię,rozrastanieorazkrzyżowaniearterii
interpretacyjnychtomoloch,wktórymporuszaniesięza-
równowcentrum,jakinaperyferiachjesttrudneiczaso-
chłonne.Lalkanieustanniefascynuje,przyciągaiwabi
–zachęcadozabawy,aporzuconaniepozwalaosobiezapo-
mnieć.Zawartośćsetekfoliałówwielupokoleńbadaczypo-
dejmującychrozmaitymimetodamiinterpretacjęPrusow-
skiegoarcydzieładowodziniesłabnącejprzezponadstulecie
aktualnościtejpozytywistycznejpowieści,którejczasnie
tylkoniewyrządziłszkody,nieosłabiłjejoddziaływania,ale
paradoksalnieprzemieniłwidzianeprzezwspółczesnych
Prusowiwadywniekwestionowanezaletyopalizującepod
wpływemcoraznowszychtechnikbadawczych1.Sprawiato
owanzadziwiającawielokształtność”tejpowieści,której
trudnosprostać2.
OgrompracoLalceprzytłacza.Nakładananiątakiko-
stium,żeokoztrudemrozpoznajeukrytepodfałdamisłów
kształty–jejsensy.CzytaćdziśLalkętoodbywaćlekturę
palimpsestu(októrymbędziejeszczemowawinnymmiej-
scu),lekturęobarczonąlicznymiinterpretacjami,aposterio-
rycznąwiedząotekściewkontekście,anawetnpretekściedo
własnychkonstrukcjimyślowych”3.Podpowiedziinterpreta-
torów,ichwłasnyodbiór,takżewwarstwiefabularnejpowo-
dują,żeLalkęczytasięprzezcudzeczytanie.Bywa,żenie-
którewątkizapadająwpamięćpoprzezszkolne,niekiedyste-
reotypowewidzeniewynikającezpozornejprzystępności
ikomunikatywnościlekturowejtekstu4.Czytelnikuwiedziony
1J.Bachórz,Wstęp,[wo]B.Prus,Lalka,oprac.J.Bachórz,Wrocław
1998,BN,seriaI,nr262,t.I,s.VI.
2H.Markiewicz,„Lalka”BolesławaPrusa,Warszawa1967,s.63.
3Idem,Ofalsyfikowaniuinterpretacjiliterackich,nPamiętnikLiteracki”
1996,z.1,s.74.
4Z.Przybyła,Szkolnyodbiórliteraturypozytywistycznej(refleksjakry-
tyczna),nRuchLiteracki”1990,z.6.
