Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
16
entrelesmodesd’as-sujet-tissementfoucauldiensetlesprincipesdu
mondediscontinudontparleBataille.Certes,lesu-jetdeBatailleest
opposéausujetas-sujet-tideFoucault.L’as-sujet-tissementquiest,
chezFoucault,uneconditionindépassabledel’hommemodernedoit
déboucher,chezBataille,surl’écartelementd’unsujetquis’ouvre
àl’absencedemoi,surunesubjectivitéquin’estpas,maisquise
subitàtraversl’expérience.Aufond,cetteexpérienceestinsaisissable
danslecadredudiscoursphilosophique.Ilnefautpourtantpas,
commelefaitHabermas,l’identifieràl’irrationnelcommetoutce
quidépasselescatégoriesdelaraison.Sansdoute,lastratégiedeBa-
tailleconsiste-t-elleàmettreconstammentenquestionlaprétention
totalisatricedelaraison.Maiscelanonpaspourrenversersastruc-
turebipolaireenprivilégianttoutcequin’estpaslaraison,nipour
chercherunpointlescontradictionsserejoignent.Batailleopère
àl’intérieurmêmedecettestructure.Ildéveloppesapenséeàpartir
desdychotomiestrèsclassiquespourlesfairedéfaillirfaceàl’excès
desensquilesdépasse.MalecturedeBatailleàtraversDerrida,et
celledeDerridaàtraversBataille,apourobjetdemettreenrelief
cettepositionsingulièredeBataille,etdemontrersonafnitéavec
ladéconstruction.
Dansletroisièmechapitre,j’insisterai,avecBlanchot,surleca-
ractèreafrmatifdel’expérienceintérieurequi,malgréla«négativité
sansemploi»dontelleestissue,s’écritsouslesigned’uneouverture
inconditionnelle.Lalectureruvrantpourcetteafrmations’oppose
àlalectureentrepriseparMarioPerniolaselonquil’expérienceest
l’expressiond’unélémentessentiellementnégatif.L’afrmationde
Batailleestau-delàdel’opérationdialectiqueet,parconséquent,ne
peutpasêtreidentifiéeàunerécupérationpositiveducaractère-
gatifdel’expérience.D’ailleurs,c’estpourcetteraisonquelafaçon
dontPerniolacondamnelapoésiecommesubstitutdelavraie-
gativitéesttropsimpliste.Batailleatropécritsurlapoésie,lapoésie
letourmentaitetilnel’ajamaisentièrementabandonnéecomme
unfaux-fuyant,mêmes’ils’enfaisaituneidéetrèssingulièrequi
consistait,engros,enl’absencedepoésiedanslapoésie.
Danslequatrièmechapitre,jemeconcentreraisurlaconception
batailliennedelalittératuredontl’essentielestdecommuniquerl’im-
possible.Certes,Bataillenel’ajamaisprécisée,misàpartpeut-être
danssonrecueild’essaissurlalittératureintituléLaLittératureetle
mal.Ilfautpourtantdirequelalittérature,libéréedetoutdevoir,qu’il
soitàcaractèresocialouéducatif,quin’ajamaisétélesien,lalittéra-
turemanifestementdirigéeversletextequis’écrithorsdel’ruvre,est
unespaceprivilégiésiinhabitablequ’ilsoitsedéroulel’ex-
périenceetsetientlacommunicationdansl’acceptionbatailliennedu
terme.Lavraielittératurecommuniquel’excès,uncertaindehorsqui