Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
14
duireetneseproduisentpas,demêmequeceuxquiarriventl’on
nelesattendaitpas.
Toutcommel’efet-papillon,l’efet-Batailledoitdemeurerimpré-
dictible.Àtoutmoment,sontexterisquedebifurquersurunautre
pouryproduirel’efetqu’onattendaitlemoins.L’efet-Batailleveut
égalementmontrerlejeudynamiqueentrelesthéorèmesquise(dé)-
structurentàl’intérieurdesonsystèmedunon-savoir,enserenouve-
lantsanscessesousdesformesetmutationsimprévues.«Ledésordre
estlaconditiondecelivre,ilestillimitédanstouslessens»
14
,écrivait
BatailledansLeCoupable.Jesuisloind’ordonnercedésordretouten
croyant,aprèsNietzsche,quecelui-cipeutavoiruneforcecréatrice:
«Ilfautencoreporterensoilechaos,pourêtrecapabled’enfanter
uneétoiledansante»15.
Cependant,cedésordrealaisséintactelastructureducommentai-
redetexte.LetravailquisuitsedéveloppeàpartirdecequeBarthes,
danssalecturedel’essaideBatailleintitulé«LeGrosorteil»,aappelé
les«sortiesdutexte»16,c’est-à-dire«desfragmentsenétatderup-
tureplusaumoinsaccentuéslesunsparrapportauxautres»17.Les
«sortiesdutexte»n’empêchentpasdel’organiserdupointdevue
formel(divisionenchapitresetsous-chapitres),maiscetteorganisa-
tionneréflèterajamaisuntoutcohérent.Barthesadivisésontexte
surBatailleendonnantàchacundesesfragmentsunnomselon
l’ordrealphabétique,«quiest,commechacunlesait,toutàlafois
unordreetundésordre,unordreprivédesens,ledegrézérode
l’ordre»18.Qu’ilmesoitpermisdesignalerquemontextesuivrale
meordre/désordre.
Lepremierchapitres’enclencheavecleprésuméscandaleque
futl’entréedeBatailleàlaBibliothèquedelaPléiade.J’yrevien-
draiégalementàladénégationdeBatailleparBretonetSartre,qui
l’acondamné,entantqu’écrivain,àvivreauxmargesdusurréalisme
etdel’existentialisme,deuxcourantsquiontabsolumentdominéla
scènelittérairefrançaisedel’entre-deux-guerresetdel’après-guerre.
Bataillen’estvraimentluetcommentépourlapremièrefoisqu’après
samorten1962,etcettelecturealieuaucrurmêmedufoisonne-
mentthéoriquequicaractériselascèneintellectuelleparisiennedes
annéessoixante.LescommentairesimportantsdeBarthes,Foucault,
Derrida,SollersettoutlegroupeTelQuel,lefameuxColloquede
14G.Bataille:LeCoupable.In:OCV
,p.264.
15
F.Nietzsche:AinsiparlaitZarathoustra.Traduitdel’allemandparM.Betz.
Paris,Gallimard,1947,p.23.
16
R.Barthes:«LesSortiesdutexte».In:Bataille.P.Sollers(éd.).Paris,
U.G
.E.,1973,p.49—62.
17Ibidem,p.49.
18Ibidem.