Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
RozdziałI
czterech,uprzedniowybranychmężczyzn,wtymsamymwiekuiopodobnych
warunkachfizycznych,trybunizkażdegozczterechpotencjalnychlegionów
wskazywalijednegokandydata.Kolejnośćwyboruzmieniałasięrotacyjneza
każdymrazem.Procedurętępowtarzanodoczasuażwkażdymzlegionów,
wsile4200mężczyzn,znajdowałasięodpowiednialiczbażołnierzy.Poczym
każdazarmiibyłaorganizowanaosobno.Najmłodsiinajubożsispośródrekru-
tówwalczylijakoveliteslublekkozbrojni,acizostawaliskategoryzowanijako
hastati,czyliżołnierzezpierwszegoszeregu.Mężczyźniwsilewieku,zwani
principes,formowalidrugąlinię.Wtrzecimszereguznajdowalisięnajstarsi,
zwanitriarii.Wnormalnychokolicznościachliczebnośćvelites,hastatiiprinci-
peswynosiła1200ludzi,triariizaśnigdynieprzekraczała600,nawetgdysiła
legionuwzrosłado6000.Hastati,principesitriariizostalipodzieleninamani-
pułyicenturiewtensposób,żewkażdejliniibyłoichodpowiedniodziesięć
idwadzieścia,costanowiłołącznąliczbętrzydziestymanipułówisześćdziesiąt
centuriiwkażdymlegionie.Wkażdymzmanipułówznajdowałosiędwóch
centurionów,wybieranychnapodstawieodwagiifizycznejwytrzymałości,
dwóchmłodszychoficerów,zwanychoptiones,orazdwóchvexillarii–chorą-
żych.Starszyzcenturionówdowodziłprawym,amłodszylewymskrzydłem.
Velitesnatomiastniebylizorganizowaniwmanipuły,aprzypisanipodwudzie-
studokażdejcenturiizewszystkichtrzechlinii.Dodatkowodokażdegozle-
gionówprzydzielonoośmiusetosobowyoddziałjazdyzorganizowanywdzie-
sięćturmae,awkażdejznichznajdowałosiętrzechdecuriones,podobniejak
trzechcenturionówwoddziałachpiechoty,trzechoptionesijedenvexillarius.
Velitesnatleżołnierzyzinnychkategoriiwyróżnialisięekwipunkiem.Byli
oniwyposażeniwokrągłą,małątarczęzwanąparma,którąuznanozawystar-
czającaochronę.Ichbroństanowiłahastavelitaris16,którejdrzewcemierzyło
okołodziewięćdziesięciu,agrotokołodwudziestucentymetrów.Uzbrojenie
ochronnepozostałychgrupbyłobardzopodobne.Nosilioniscutumoowal-
nymkształcie17,odługościokołostudwudziestucentymetrów.Byłaonawy-
konanazdrewnianychdesekobciągniętychskórąiwzmocnionażelaznym
umbemorazokuciem.Hełmybyłyzwieńczoneróżnokolorowymigrzebienia-
mi.Dodatkowonoszononagolennikioraznapierśnikizbrązu.Najbogatsiżoł-
nierzebyliwyposażeniwkolczugę.Broniąhastatiiproncipesbyłopilum18,któ-
regodrzewceiżeleźcemiałyokołostutrzydziestucentymetrów.Obieteczęści
połączonozesobązapomocąmetalowegotrzpienia,przechodzącegoprzez
drewnianyuchwyt.Żołnierzecibylirównieżwyposażeniwgladius,krótki
mieczhiszpańskiegopochodzenia,noszonyprzyprawymboku.Trairiinato-
miastcałyczaswykorzystywaliwłócznię,zwanąhasta.
16Oszczepten(=�ρόσφ��uPolibiusza)byłlżejszyimiałkrótszygrotniżwcześniejszeverutum
(Couissin,op.cit.,s.218-9).
17Cylindrycznykształttarczy,typowydlaIwieku,zastałprawdopodobniezaadoptowanytużprzed
czasamiJuliuszaCezara.Byćmożebyłaonatakasama,jaktaużywanaprzezjednegozgladiatorów
–samnitę,zobaczP.Couissin,op.cit.,s.247,320.
18Każdyzżołnierzynosiłdwapila,różniącesięodsiebierozmiaramiichdrzewców,zobaczP.Couis-
sin,op.cit.,s.209.
