Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pisaniejakoalternatywaistnienia.Pisaniejakousprawiedliwienie
swojegoistnienia.Wreszciepisaniejakoterapia.Wtrakciepracynad
Losemutraconymnotuje:„Czyzdołamwewłaściwysposóbprzywołać
obózkoncentracyjny?Czytomożliwe,żetakijestgłębszysensmojego
osobliwegotrybużycia,mojegodobrowolnegozamknięciasię
wczterechścianach?Iczytomożliwe,żekiedyskończępowieść,
doświadczęswojegowłasnego,odrębnegowyzwolenia?”[DG,20].
Toostatnie–raczejwątpliwe.BooczymwciążpiszeKertész?
Wtenczyinnysposóbooboziekoncentracyjnym.OAuschwitz,rzecz
jasna.WLosieutraconymwprost,awkolejnychksiążkachojego
długimcieniurzucanymnawspółczesność.TakbędziewKadyszu
zanienarodzonedziecko,Fiasku,Likwidacji…
Pisanie,wjegorozumieniu,toniejestwżadnymwypadkumiłe
zajęcie,tonieustającejątrzenieniezagojonejrany:„Piszępowieść,
boszukamcorazostrzejszegobólu”[DG,63].Albowinnymmiejscu:
„Mojaambicjapisarska:chcęczegoś,wczymsięwykrwawię”
[DG,62].Tożmudnapracanadformą.Przebijaniesięprzezskorupy
języka.Oddzieleniepisaniaodzgubnychdlaniegoemocji,
poszukiwanietakpożądanegoliterackodystansu:„Zdaleka,zdaleka,
wszystkozbardzo,bardzodaleka.Schłodzićto,cowrzało,
abstrahowaćodtego,cożyło.Takpostrzegaćświat:Auschwitz!O,jest
wtymwszystko,czegopotrzebadonapisaniadobrejksiążki”
[DG,162–163].Wielezapisówwdziennikuzaświadczaotymwysiłku
znalezieniawłaściwegojęzyka,stosownegotonu,którymógłbyoddać
prawdęopisywanejwpowieścirzeczywistości.Bopisanietowistocie
wynajdywaniejęzyka.WtejmateriinieprzeceniaKertésztalentu,
wartośćdzieławyznaczastopieńwyjściapozaobiegoweformuły
idystanswobecgotowychpojęć.
Tenpostulatodbiedywziąłbydosiebiekażdypoważnypisarz,ale
stopieńtrudnościsztukiKertészapojmiemydopierowtedy,kiedy
będziemymielinieustanniewpamięcito,żeświata,którypróbuje
nazywać,wistocieprzedstawićsięnieda.Onsampowiada,żekto
piszącoświecieobozu,sądzi,że„odniósłsukces”–wyrażenie
skądinądjawnieperwersyjne–zcałąpewnościąkłamie.Jakzauważyła
HellerwcytowanymjużesejuoLosieutraconym:„Wielokrotnie
powtarzałam,żejesttojedynadoskonaleautentyczna,prawdziwa
powieśćHolocaustu.Naturalniewtakimstopniu,wjakimtomożliwe.
