Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zwyrozumiałościątłumaczy,żeniedasiępojąćsensutegopytania,
odnoszącjedoklasykifilmowejtraktującejowielkichucieczkach.
MimopewnychpodobieństwsytuacjawięźniaAuschwitzwnikłym
stopniuprzypominałasytuację–ironizujeLevi–osadzonego
zUcieczkiskazańcaBressonaczyZbiegazAlcatrazBoormana.Wtym
ostatnimfilmiemamysilnego,zdecydowanegonawszystkoczłowieka,
któregojedynymzajęciemwzamknięciujestsnucieekscytującejwizji
ucieczki.Wobozie–ogolonegonałyso,wnędznymubraniu,
głodnego,skrajniewycieńczonego,upodlonego,zrozpaczonego
więźnia.Takwłaśnieprezentowałsiętypowykandydatnazbiega.Nie
wróżyłotodużychsukcesów.Nawetjeślijużniewspominaćotym,
ktowoboziedysponowałśrodkamiprzemocy.
Levipodkreślaprzytym,żepośródróżnychgrupuwięzionych
sytuacjaŻydówbyłaszczególna.Zakładającnawet,żeucieczkajakimś
cudemmogłasiępowieść,toichsytuacjaniestawałasięaninajotę
lepsza:„Dokądmoglipójść?Kogoprosić,żebyichukrył?Nienależeli
jużdoświata,bylimężczyznamiikobietamiznikąd.Niemieliani
ojczyzny(pozbawieniswegopierwotnegoobywatelstwa),anidomów,
którejużprzekazanoludnościposiadającejpełneprawa.Poza
niewielomawyjątkaminiemielijużrodzin,ajeśliżyłgdzieśjakiśich
krewny,niewiedzieli,gdziegoszukaćanijakdoniegonapisać,bynie
naprowadzićpolicjinajegoślad”[PO,191].Tegorodzajuuwagi
wprowadzajądonaszego–dośćczęsto–naiwnegoizaprawionego
ignorancjąspojrzenianarzeczywistośćobozowąstosownądozę
realizmu.
Jaksilnebywająnawykipercepcyjnewywiedzionezliteratury
ifilmu,pokazujepouczającyprzykład.ZuśmiechemwspominaLevi
spotkaniewpewnejszkoleiożywionądyskusjęznadwyraz
rozgarniętympiątoklasistą.Nasakramentalnepytanie:dlaczegonie
uciekł,pisarzrutynowoprzytoczyłkilkazelementarnychpowodów.
Chłopakniebyłprzekonany.Poprosiłorozrysowanieplanuobozu.
Agdypisarzspełniłprośbę,pouważnejanaliziewyłożyłspokojnie:
„Tutajwnocynależałozarżnąćnożemstrażnika,potemprzebraćsię
wjegomundurinatychmiastpobiecnadółdocentralielektrycznej,
żebywyłączyćprąd;dziękitemuwygasłybywszystkiereflektory,
apokonanieogrodzeniazdrutukolczastegopodnapięciemprzestałoby
byćproblemem:poczymmógłbyjużspokojniewyjśćzobozu”.
