Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niego)upokarzałapracafizyczna,Leviegoteż,ale–jakzaświadcza
onsam–wznaczniemniejszymstopniu.Amérycierpiałnieomal
fizycznie,słyszącwobozierodzimyniemiecki,wktórymnie
rozpoznawałjużswojegojęzyka,przemienionegowbarbarzyński
żargon.Więźniowieobcojęzyczni,sprowadzenidokondycji
głuchoniemych,całkieminaczejodbieraliobozowąniemczyznę.Jak
trafniekonstatujeLevi:„Cudzoziemiecbyłdeportowanymwięźniem,
Améry–cudzoziemcemwewłasnejojczyźnie”[PO,167].
Lecznajpoważniejszaróżnicadotyczyczegośinnego:aktywizm
inieprzejednanapostawaAméry’egokłóciłysięzwyglądającą
nabierną,wyrzekającąsięprzemocy,„pogodzoną”zlosempostawą
Leviego.AmérynazwałkiedyśLeviego„człowiekiemwybaczającym”
itostałosięgłównąosiąpolemiki.Leviprostuje,żenigdynieuważał
tegookreśleniaanizanaganę,anizapochwałę,tylkopoprostu
zanieścisłość.Utrzymuje,żenigdyniewybaczyłżadnemuzeswoich
wrogów,jakiichpóźniejszymnaśladowcomzWietnamu,Chileczy
Kambodży.Żepróbarozumienianiekonieczniemusibyćzrównana
zgestemwybaczenia.Owszem,byłniechętnywydawaniu
kategorycznychocenmoralnychwobecniektórychzachowań
więźniów.Alezawszedodawał,żepołożenieprześladowanegonie
musikoniecznieświadczyćobrakuwiny,podkreślającprzytym,
żebezwzględunakwalifikacjemoralnejegoczynów,największawina
spoczywanasystemie,nasamejstrukturzepaństwatotalitarnego.
Myleniezbrodniarzyzichofiaramiuznawałzaskazęmoralnąalbo
mrocznąoznakęwspólnictwa.
Leviprzekonuje,żeswójwznacznejmierzepoznawczy,
niewyniosłyiniesędziowskistosunekdoświataobozówzawdzięcza
prawdopodobnieprofesjichemika.Ciągłezaciekawienieempiryka,
pasjapoznawczaprowadziływjegoprzypadkudozachowaniatego,
cownimżywe.Tobyłoprawdziwelaboratorium,wktórym
„próbkami”byliżywiludzieodsłaniającypełnięspektrumbycia
człowiekiem.Sądził,żekażdeludzkiedoświadczeniemajakieś
znaczenieiwartejestanalizy.Dlategoteżnapisze:„obózbył
uniwersytetem:uczyłnasrozglądaćsięwokółsiebieiwyczuwać
wludziachichmiarę”[PO,175].
TowyraźnieodróżniałogoodAméry’ego:„Zjegopismprzebijają
odmiennezainteresowania–pasjapolitykawalczącegozchorobą,
