Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
świadczającejteraźniejszości,stawiającejpytaniaoprzyszłośćiposzukującejod-
powiedziosensistnieniawdziedzictwieprzeszłości.Wykładniętakrozumianego
celumożnaznaleźćwewstępieŚpiewakadoksiążkiMiędzyczasemminionym
aprzyszłym:
Odkrycieludzkiejkondycjitowskazanieograniczeńiszanstkwiącychwnassamych,wstwo-
rzonychprzeznasurządzeniach.Koniecznośćnakazujetroskęożyciesamo,alepolityka
otwieraszansęspełnieniasięczłowieka,otwarcianawymiarnarodzinipluralizm.Wytwa-
rzanie,czylidostarczaniedóbrtrwałych,jestniezbędne-tworzyonowymiarstabilności,
zakorzenienia,alenieprzekreślapotrzebydziałaniaizmiany.Żyjemywobszarzenapięćmię-
dzywolnościąakoniecznością,międzyniezbędnąpotrzebąoddalenia,myśleniaiosądzania
apotrzebądziałania.Udanamsięstworzyćwokółsiebieświatgościnnyisobieprzyjazny,
oilezachowamywłaściweproporcjerzeczy4.
Słowatemożnapotraktowaćjakoswoistyprogramedukacyjny,któryukie-
runkowanyjestnaanalizęrzeczywistościnasotaczającej,alestawiaprzytympy-
taniaojejstatusorazsposóbjejrozumienia5.Ododpowiedzinatepytaniazależy
koncepcjakształceniahumanistycznego,jakązaproponujemymłodymludziom.
Jeślimaonasłużyćcorazlepszemurozumieniuświata,niemożewniejzabrak-
nąćchociażbyrefleksjinadrelacjamiłączącymiczłowiekazeświatemnajnowszej
technikiitechnologii,namysłunadtym,jakchronićnaszeżycieprzedróżnego
typuzagrożeniami(przemocą,manipulacją,przejawamitotalitaryzmu,dewastacją
środowiskanaturalnego,rozpademwięzispołecznychczyrodzinnych),jakrównież
nadproblememsprawiedliwejdystrybucjidóbr,dającejczłowiekowipoczuciesta-
bilności,umożliwiającejodczuwaniewięzizeświatemiinnymiludźmi.
Światjednakulegaciągłymzmianom,awdodatku,jakpisałaArendt,każdy
nowyczłowiekwnosiwtenświatswąniepowtarzalność(njakość,dziękiktórejczło-
wiekjestnietylkoobcymwświecie,aleczymś,czegotujeszczenigdyniebyło”6)
itymsamymumożliwiatworzeniegoodpoczątku.Tworzenietojestmożliwe
wówczas,gdyłączysięzdziałaniemorazzdolnościąsądzenia.Towłaśniejestob-
szarpolityczny,jakiwwieluswoichtekstachopisujeautorkaKorzenitotalitaryzmu.
Jednocześniezwracaonauwagę,żefunkcjonowaniewtymobszarzejestciągłym
balansowaniemmiędzywolnościąakoniecznością,pokonywaniemnapięćmiędzy
działaniemamyśleniem,zaangażowaniemorazaktywnościąapotrzebązdystan-
4P
.Śpiewak,dz.cyt.,s.8.
5
Bliskijestmisposóbdefiniowaniategopojęcia,czylirozumienia,przezhermeneutykę.Takopi-
sujejegoswoistośćMichałJanuszkiewicz:nRozumienieokreślonejest(...)zawszepoprzezuczestnictwo
wkulturzeiwtym,cohistoryczne(tojestzmienne,nigdydaneraznazawsze,podlegającenieustannej
reinterpretacji).Ten,ktorozumie,akogonazwałbym(...)podmiotemkulturowym,rozumiezawszena
gruncieokreślonejsytuacji,rozmaitychrólspołecznych,obszarówzainteresowań,wartości,potrzeb
icelów”
.M.Januszkiewicz,Kimjestemja,kimjesteśty?Etyka,tożsamość,rozumienie,Poznań2012,s.59.
6
H.Arendt,Kryzysedukacji,w:tejże,Międzyczasemminionymaprzyszłym.Osiemćwiczeń
zmyślipolitycznej,s.225.
22
