Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uważaćsięzausprawiedliwionegowszukaniuwinyiwnazywaniumnieanalfabetą.Idioci!Czy
oniniewiedzą,żemógłbymrzymskimpatrycjuszomdaćodpowiedźMariusa:»Toprzeztych,
którzyprzyozdabiająsiępracąinnych,niepozwalamisięcieszyćmojąwłasną«.Mówią,że
ponieważniekształciłemsięwliteraturze,niepotrafięoddaćsprawiedliwościtematom,które
chcęporuszyć.Niewiedzą,żetakiesprawy,któremniezajmują,lepiejnadająsiędodziałania
przezeksperymentniżprzezsłowa.Ci,którzydobrzepisali,uczylisięnapodstawie
doświadczenia,którejasamzawszetraktujęjakoswojegomistrza”.
Jakieżcierpienieiupokorzeniemożekryćsięzatakimwyznaniem!
Zrezerwą,któraprzynosimuchlubę,Leonardopowstrzymujesięodwszelkichkrytycznych
sądówzwyjątkiemsytuacji,gdytrzebazakwestionowaćopinięnaukową.Wswoichpismachna
tematsztukitylkorazdajesięuwieśćosądowikolegi(Botticellemu);itak,gdymadoczynienia
zpoetami,myślicielamilubhistorykami,zadowalasięstwierdzeniemfaktów.Nawetgdygłosi
użytecznośćiprzyjemność,oddającmocznaczeniahistorii,wmomencie,gdywyznaje,że
„wiedzaominionychczasachigeografiizdobiiodżywiaintelekt”,stalemożnamuzarzucić
powielanienajbardziejniezwykłychanachronizmów.Wspominagdzieśo„roli,jakąodegrał
ArchimedeszSyrakuz,któryżyłnadworzeEklideridesa,królaCirodastri,wwojnach
HiszpanówzAnglikami(!)”.PrzypisujeKatonowizasługęodkryciagrobutegożArchimedesa,
choćprzysłowiowyuczeńszkołypodstawowejmógłbymupowiedzieć,żezaszczyttennależał
doCycerona.Jeślijegopowściągliwośćwoceniewsprawachsztukiwynikałaztolerancjilub
obojętności,towsprawachnaukinależyjątłumaczyćażnazbytdobrzeuzasadnionąnieufnością
dowłasnejwiedzy.Bezsensownejestzaprzeczanietemu,żemimowszystkichswoichwysiłków
Leonardonigdyniezostałuczonym.Jegochwałaopierasięnainnymfundamencie.
Zakłopotanie,jakieodczuwałgeniusztakiegokalibru,ilekroćmusiałwymyślićjakąśscenerię
(mise-en-scène)lubznaleźćjakąśwymownąformęwyrazu,wzbudzawnaszarównogłęboką
litość,jakibezgranicznypodziw.Choćbyłonnajbardziejbystrymisugestywnymanalitykiem,
brakowałomuzgrabnościipłynnościwypowiedzi,któreedukacjatakułatwiłajegoflorenckim
współobywatelom.Wtensposób,niemającwykształcenia,nieopanowawszytajników
wersyfikacjijakPoliziano,subtelnościfilozofiiplatońskiejjakMarsilioFicino,problemów
znanegoinieznanegojakPicodelaMirandola,nieopanowawszypewnychpodstawowych
gałęziwiedzy,którychjegomałoznaczącywspółcześniuczylisięwdzieciństwie,Leonardonie
zdobyłuznaniauogromnejwiększościswoichrodakówpomimoniezrównanegozakresu
