Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚwiadomośćkomparatystycznaBolesławaLeśmiana...
23
WksiążcePosnettaopróczzadeklarowanychwprostzałożeń
iwymagańdotyczącychnaukowościbadańporównawczychude-
rzającejestwłaśnieznaczeniejegozapleczaintelektualnego.Jedno
znazwisk,naktóreuczonysiępowołuje,topoprzednikwdzie-
dziniehistoriiprawa,HenryJamesSumnerMaine(1822–1888),
znawcakomparatystykiprawniczej,prawamiędzynarodowego,
antropologiiisocjologiiprawa.Maineporównywałpraworzym-
skieiwspółczesne,atakżespołeczeństwobrytyjskieiindyjskie,
odkrywałteż,będączwolennikiemewolucjonizmu,zasadępro-
wadzącąodzwyczajudoprawa(nieodwrotnie!).
DSirHenrykMaine–stwierdzaPosnett–wswojejEarlyhistoryof
institutionsbardzopięknieopisałtenproces,wktórymzamiastzwiąz-
kówkrwipodstawąspołeczeństwazaczynabyćziemia,awznanym
ustępieswojegoAncientlawnakreśliłodpowiednirozwójodustroju
plemiennegodoterytorialnego”18.
OpisyprzemiancałychspołeczeństwpióraPosnettaprzy-
pominająsposóbmyśleniaMaine’a,któryzakładał,żewdaw-
nychcywilizacjachjednostceprzysługiwałniezmiennystatus,
wynikającyprzedewszystkimzjejrelacjirodzinnych,natomiast
wepokachpóźniejszychsamodzielnazmianapozycjispołecznej
stałasięmożliwa.
Jednazogólnychcechkomparatystykiprawniczejwydaje
sięwyraźnawmyśleniuirlandzkiego(apóźniejnowozelandz-
kiego)literaturoznawcy.Toumiejętnośćstosowaniawpraktyce
zarównomakro-jakimikroporównania–dwóchpodstawowych
ikomplementarnychmetodprawnoporównawczych.Wsyntetycz-
nympodręcznikudominujetopierwszepodejście.Ujęcieprzez
uczonegodziejówcałychepokiformacjiprzypominaprzytym
bardziejukazywaniezjawiskspołecznychprzezbadaczydziejów
prawa,zwłaszczahistoriiustroju,niżnarracyjnesposobypre-
zentowaniaprzeszłościdominującewówczaswdziełachDczysto”
historycznych.
Posnettmocnoakcentujekulturowąwzględnośćliteratury
iukazujejejrozwójjakowynikprocesuindywidualizacjizacho-
dzącegowżyciuspołecznym.Wjegoprzekonaniumetodaporów-
nawczailiteraturasązesobąściślezwiązaneamyślnaukowa
dochodzidoswoichwnioskówprzypomocyporównania,którym
18H.M.Posnett,Literaturaporównawcza,tłum.Z.Daszyńska,Warszawa
1896,s.325.
