Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najstarsześredniowieczneświątyniechełmskieiarcheologia
27
zdecydowanieróżnisięodtechnikstosowanychwtymczasiewinnychmia-
stachRusi.Jesttozatempierwszanatymterytoriumbudowlakatedralna
obrządkuwschodniego,wybudowanawnowejjakościowotechnologii.
Ustalono,żeodkrytacerkiewbyłatrójnawowąbazylikązprostokątnym
prezbiterium.Grubośćścian,sposóbukładaniacegiełizaprawywysokiej
jakościwskazują,żecentralnaczęśćbudowlimogłabyćwysoka.Wścianie
zachodniejmieściłosięgłównewejściedoświątyni,mająceformętrójwymia-
rowegoportaluozdobionegoobramowaniem.Niektórecegłypokrytebyły
zielonymlubszarozielonymszkliwem,coprzypominatechnologiezastoso-
wanewprzypadkudominikańskiegokościołaśw.JakubawSandomierzu,
datowanegonadrugąćwierćXIIIw.8Posadzkaświątyni,wykonanazzielo-
nychiżółtychszkliwionychpłytekceramicznych,niezachowałasięinsitu
wżadnymzbadanychmiejsc.Obogatymwystrojucerkwiświadcząznalezi-
skaudokumentowanewtrakciepracarcheologicznych.Składająsięnanie
fragmentybarwnejpolichromii,okruchyześladamizłotaczyfragmentyszkła
witrażowego(?).Znalezionoteżnależącedowystrojuświątynidetalearchitek-
tonicznezcegieł,kamieniaikredy9.WKronicehalicko-wołyńskiejchełmska
cerkiewBogurodzicynazywanajestDprzewielką”.Wrzeczywistościświątynia
ta,orientowananaosiwschód–zachód,miałaszerokość14midługośćnieco
ponad22m,azatemniewyróżniałasięwielkością(por.il.2).
ZgodniezprzekazemKronikihalicko-wołyńskiejchełmskacerkiew
BogurodzicybyładynastycznąnekropoląRomanowiczów.Zdotychczasowych
badańwynika,żepochówkinajstarsze,tj.fazytrzynastowiecznej,występo-
wałynajczęściejwzachodniejipołudniowejczęściświątyniorazwnarteksie.
Niestety,nieznalezionodotądgrobuDanielaRomanowicza.Naobecnymeta-
piebadańmożnaconajwyżejprzypuszczać,żemógłsięonznajdowaćwpołu-
dniowejczęścinarteksu.Istniejeteżdomniemanie,żeniektórespośródodkry-
tychdotądgrobówznajdującychsięwkryptachmogąkryćszczątkidynastów10.
Cerkiewśw.JanaZłotoustego
Drugaświątynią,którejautorKronikihalicko-wołyńskiejpoświęcawię-
cejuwagi,jestcerkiewśw.JanaZłotoustego,opisanawnastępującysposób:
ZbudowałcerkiewświętegoJanapięknąidoskonałą.Strukturajejtakabyła.Arkady4[,]
zkażdegorogusklepienieapodstawaichna4głowachludzkich,stworzonychprzez
niejakiegorzemieślnika/mistrza.Okna3,upiększoneszkłemrzymskim.Wchodzącdo
8A.Buko,PoczątkiSandomierza,Warszawa1998,s.112.
9S.Gołub,Analizastratygraficznawarstwiobiektówzcharakterystykąwybranychmate-
riałówzabytkowych,w:Odcerkwikatedralnej…,s.121–148.
10S.Gołub,W
.Hupało,Obrządekpogrzebowy,w:Odcerkwikatedralnej…,s.149–178.
