Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Przesłankiliberalizacji
23
stopniujaktechnologietradycyjnekorzyściskali–technologiiwytwarzaniaenergii
elektrycznejopartychnaspalaniugazu.
Podrugie,występowałowieleczynników,któreskłaniałydocorazbardziejkry-
tycznejocenytradycyjnegomodelufunkcjonowaniatychsektoróworazjegoteo-
retycznegouzasadnienia.WprzypadkuStanówZjednoczonychchodziłozwłaszcza
odynamicznierosnącąliczbębadańempirycznychiteoretycznych28,które:
a)
podważałyprzekonanie,żepowstanieregulacjisektorówsieciowychmotywo-
wanebyłowzględamiochronyodbiorcówprzezzagrożeniemwynikającymzpo-
zycjiwyłączności29,
b)
wskazywałynarażącąnieefektywnośćekonomicznąwystępującąwewszystkich
ogniwachłańcuchaprodukcyjno-usługowegowsektorachsieciowych,aletakże
−cotutajjestbardzoistotne−nawystępowaniemechanizmugenerującego
nadmierneinwestycjewpotencjałwytwórczo-sieciowy30,
c)
upatrywałyźródełtejnieefektywnościwsamejistocieszerokorozumianychme-
chanizmówregulacjipublicznejisposobiedziałaniainstytucjiregulacyjnych.
Wtymostatnimprzypadkuzwracanouwagę(np.Lave,Apt,Blumsack,2004,
s.12)nabiurokratycznąstrukturęprocesówdecyzyjnych,brakdostatecznychkom-
petencjiwzakresietechnicznejspecyfikiprocesówwytwarzania,przesyłuidys-
trybucjienergiielektrycznejoraznadoświadczeniaocharakterzebiznesowym,
zwłaszczadecydentówwprocesieregulacyjnym.Częstowynikałotozpolitycznego
28Tegorodzajuteoretyczno-empirycznepodejściebadawczezapoczątkowałydwaopublikowa-
newtymsamymrokuartykuły:Averch,Johnson(1962)orazStigler,Friedland(1962).
29Ograniczmysiętutylkodostwierdzeniapojawieniasięwieluteoretycznychuogólnieńwyników
badańwzakresiegenezyregulacjisektorówsieciowych,aleitakżeinnychsektorów(szerzej
otymw:RegulatoryReform…,1986),którekontestowałytwierdzeniateoriiinteresupubliczne-
go.Spośródnichnauwagęzasługujeteoriazawłaszczeniaregulacji(capturetheoryofregulation)
orazteoriaekonomicznejregulacji(theoryofeconomicregulation).Tapierwszabyłaefektemba-
dańnadpowstaniemregulacjiwsektorzekolejowym,przeprowadzonychprzezamerykańskie-
gohistorykagospodarczego(Kolko,1965).Opierałasięonanatezie,żeregulacjaniepojawia
sięjakoreakcjanazagrożeniemonopolistyczne,alejakowyrazżyczeńsamychprzedsiębiorstw,
któreuważały
,żejesttonajtańszysposóbnaochronęichrynkówprzedkonkurencjąiutrzy-
maniacennapoziomiewyższymodcenkonkurencyjnegorynku.Cowięcej,G.Kolkoutrzymy-
wał,żepojejwprowadzeniuregulatorzypozostawaliwgłębokiejzależnościodregulowanych
przedsiębiorstw.Szerzejotejteoriiidyskusjiwokółniejw:Szablewski(2003,s.58idalsze).Ta
druga,bardziejwyrafinowanawsensieteoretycznym,boodwołującasiędotypowegoinstru-
mentariumekonomicznego–podażyipopytu–opracowanazostałaprzezG.J.Stiglera(1971).
Wedługniegoregulacjajesttowarem,którymdysponujepaństwo,itakjakwprzypadkukaż-
degotowaruprocesjegoalokacjidokonujesięzgodniezprawempodażyipopytu.Podażwy-
nikazchęciutrzymaniasiępolitykówuwładzy
,doczegopotrzebnesągłosywyborcówlub
pieniądze,zaśpopytjestwynikiemkalkulacjipotencjalnychkorzyściikosztówwynikających
zregulacjidlaposzczególnychgrupinteresów–imlepszajestdladanejgrupyrelacjamiędzy
korzyściamiikosztamijejwprowadzenia,tymwiększawartośćregulacjiiwefekciecena,jaką
gotowajestonazapłacićzawprowadzenieregulacji.Ponieważrelacjatajestzwyklebardziejko-
rzystnadlaprzedsiębiorstwniżodbiorców,toregulacjapojawiasięzwyklenazapotrzebowanie
tychpierwszych.Szerzejotymwkrajowejliteraturzepisałm.in.S.Sztaba(2002).
30Chodzituoszerokoznanywliteraturzeprzedmiotutzw.efektA-J,októrymbędziemowa
szerzejwdalszejczęścipracy
.
