Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Zmienność-stałość-różnorodnośćwdawnejpolszczyźnie
Przywołanywcytacieproblemmożnazrozumiećtak,żewhistoriitrud-
nopozwolićsobienaopistypowonaukowy,cooczywiściemożebyćdysku-
syjne,jeślimowaobadaniachhistoriisłownictwa.Rozproszoneizróżnico-
wanechronologiczniedanejęzykowemożnauporządkować,odwołującsię
dopraktykteoretycznych,którychwykorzystaniedajemożliwośćrekon-
strukcjiładuukrytegoprzedwspółczesnymczłowiekiem.
Takiepostrzeganiehistoriistawiawyzwaniaprzedlingwistami-
-historykami-boczymożnajednoznacznieocenić,którazlicznych
dostępnychmetodbadańjęzykajestnajkorzystniejszadlaopisujegodyna-
micznegoaspektu2?Zauważeniemetodologicznychniedostatkówwbada-
niachdiachronicznychskłaniadoposzukiwanianarzędzi,którychwłaści-
weużycierozjaśniprzedmiotopisu.Jednymzesposobówprzezwyciężenia
wskazanegoograniczeniastajesięprzeszczepianienagruntdiachronii
metodologicznychustaleńjęzykoznawstwasynchronicznego,choćnie
zawszenarzędziatesąwystarczającedlaomówieniaproblemówsytuowa-
nychnaosiczasu(por.PastuChowa,2008:8).Niesposóbwskazaćteorię,
któradziałałabybezwyjątkowoiniezawodniewobjaśnianiuzagadnień
leksykalnych,zwłaszczajeśliuznamy,żemateriałjęzykowyjestniejed-
norodnyizróżnicowanypodwielomawzględami.Dawnyjęzykwymaga
szczególnegopodejściabadawczego,łączącegosięzzastosowaniemuzu-
pełniającychsięnarzędzianalizywcelunajpełniejszejcharakterystyki
opisywanegoobiektu(por.Bajerowa,2010;Dubisz,2002;Jędrzejko,
1995).
Niniejszerozważaniazwiązanesązprzeprowadzonymiprzezemnie
badaniamisłownictwaanimalistycznego(Waśkowski,2014),które
pokazały,żeszerokiogląddawnegomateriałuleksykalnegojestmożli-
wyiprowadzidouzyskaniapełniejszegoobrazuzmian,przyjednoczes-
nymzachowaniuspójnościopisu.Zakładającwyższośćprzedmiotubadań
nadsposobemjegoanalizy,postaramsięwskazaćkorzyścipłynącezsyn-
kretycznegooglądudawnegomateriałuleksykalnego.Wtytuleartyku-
łuzawartejestnawiązaniedopojęciasynkretyzmudefiniowanegojako:
a)(łączeniewjednącałośćróżnych,częstosprzecznychpoglądówfilozo-
ficznych,religijnych,społecznych!,b)(zespoleniesię,skrzyżowaniesię
jakichkolwiekelementów!(por.USJP3).Tytułowewyrażeniesynkretyczna
perspektywarozumiemwięcjakopróbępołączeniakilkusposobówoglądu
2Przezdługiokreszanajdoskonalszenarzędziebadańhistorycznojęzyko-
wychuważanometodęfilologiczną,polegającąnaporównywaniutekstówpisa-
nychwtymsamymjęzyku,leczpochodzącychzróżnychokresów.Dostrzegano
jednocześniepewnejejograniczenia,jaknp.zawężonepolewidzeniazjawisk
językowychczytrudnościwdeskrypcjitekstówpowstałychwnajdawniejszym
okresierozwojupolszczyzny.Opróbachprzezwyciężeniawymienionychniedo-
godnościszerzejpiszeBogdanWalczak(WalCzak,2005).
3Objaśnieniaskrótówtytułówsłownikówpodanonakońcuartykułu.
