Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Zmienność-stałość-różnorodnośćwdawnejpolszczyźnie
lenierzeczywistegozakresusłowaoraznastwierdzenienp.,jakiega-
tunkizaliczanodowskazanejklasy.Wceluustaleniaszczegółowejtre-
ściprzywołanejjednostkileksykalnejspójrzmynakontekstprzytoczony
bezpośrednioztekstuźródłowego,doktóregoodsyłaczznajdujemy
wartykulehasłowym.WtymwypadkujesttopracaKrzysztofaKluka
Zoologiaczylizwierzętopismodlaszkółnarodowych,wydanawWarszawie
w1789roku:
Zwierzokrzewydlategosiętaknazywają,żemająwsobiecoś
wspólnegozwierzętomikrzewom:niektóreznichtkwiąwjed-
nymmiejscu,takjakroślinyirośnienieichpodobnekrzewie-
niusięroślin;wyrastająalbowiemwniejakąłodyżkęczęstokroć
gałęzistą,wczasieswoimwypuszczająoczkanakształtpączków
roślinnych,zktórychstająsięzwierzęta:terozwinąwszysię,idoj-
rzawszy,odpadają,osobnosięosadzająipodobnieżznowukrze-
wiącsięmnożą.Ztakowychzwierząt,niektórestaletrzymająsię
łodyżkąjednegomiejsca,drugiemogąmiejsceswojeodmieniać.
Międzypierwszemi,tektórychłodyżkajesttwarda,opróczogól-
negonazwiskazwierzokrzewia(zoophyta)mająjeszczeszczegól-
nenazwisko(lithophyta),którewykładamyprzezzwierzokrzewy
kamieniste,jakiesąnaprzykładkorale.Wrzędziezwierzokrzewu
umieszczająsiętakżerozmaitegokształturobaczki,wewszystkich
cieczachtaknaturalnych,jakoikiszonychalbogotowanychznaj-
dującesiędrobnowidemtylkodostrzegane,np.wwodziedeszczo-
wej,occie,wpieprzu,wimbierzeiinnychroślinachgotowanych.
Któreluboniesąkształtemdoroślinpodobne,mająjednakwłas-
nośćwspólnązroślinami,żesiędzielącnacząstkimniejszeniby
latorośle,każdaznichżyje,iznowudzielącsięmnoży.
(Kluk,1789:86-90)
Uwzględnienieprzytoczonegofragmentuwanaliziehistorycznoleksy-
kologicznejprowadzidokilkuwniosków.Jużnapierwszyrzutokawidać
modyfikacjęwyrazuhasłowegozwierzętokrzew,którywsłownikuLindego
maodmiennąpostaćwstosunkudoformyzwierzokrzew,zaświadczonej
wtekścieźródłowym.Przykładtenświadczyzjednejstronyowprowa-
dzanychprzezLindegozmianach(normatywnych?)wobrębiewyrazów
hasłowych,byćmożejestdowodempomyłkileksykografa,zdrugiejzaś-
uświadamiarelatywizmdanychsłownikowych.Wprawdziemodyfikacja
niewpływazasadniczonazakressemantycznyinteresującejmniejed-
nostkileksykalnej,leczwwypadkuanalizysłowotwórczejzaobserwo-
wanaróżnicawymagałabyuznaniainnychpodstawsłowotwórczychdla
pierwszychczłonówzłożeńzwierzętokrzewizwierzokrzew(kolejno:zwie-
rzęizwierz).
