Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Kuczera-Chachulska(red.),Lirykaromantycznaiinneszkice,Warszawa2010
ISBN978-83-7072-598-3,©byWydawnictwoUniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiegowWarszawie2010
16
DariuszSeweryn
GdzieŚniadeckichdouszuczystepłynąsłowa,
GdzieŻółkiewskich,Sobieskichdawniejbrzmiałamowa,
Tamchylaty,tamnamaz,minaret,izany
Imuślimin,igiaury,dżamidy,drogmany
NapróżnozBakczysarajodmogiłharemu
Siląsięwieczneżyciejednaćśmiertelnemu.
[...]
Ubliżaćwieszczasławiejaniemamnacelu,
Może,iżMickiewiczówPolskamaniewielu.
Lecznacóżbysięsamegenijuszezdały,
Gdybysięnazagładęsmakurozradzały?9
Możnabymniemać,żehistoryczno-kulturoweuwarunkowania
tegorodzajukomentarzydoSonetówczyniąznichwwiekuXXbez-
dyskusyjnyanachronizm.Tymczasemokazujesię,żeichtonmożna
usłyszećwgłosachznamienitychmickiewiczologów.
ItaknaprzykładZofiaSzmydtowawtenotosposóbwypowiedzia-
łasięogłównejfigurzestylistycznej,najakiejwspierasiękonstrukcja
Mogiłharemu:
[...]autorwduchuwierzeńmahometańskichprzedstawiłwryzykownej
przenośnizawczesnąśmierćpięknychmieszkanekpałacu.Artystazwy-
cięskowyszedłztrudnościdziękizerwaniuzwiązkuzrealnąpodstawą
metafory.Zdołałuniknąćmomentuporównania,któremogłobywywołać
poczucieniesmaku,gdybyśmyuświadomilisobiewpełni,że„niedojrza-
łegrona”,którewziętonastółAllaha,tozmarłekobiety.[...]
Jesttonajbardziejkrańcowe,„barokowe”zastosowaniemetafory10.
Brzmitotrochętak,jakgdybyautorkęmęczyłajednakniejakawątpli-
wość,czyistotniepoeta„zdołałuniknąć”niesmacznegoefektuirze-
czywiście„zwycięskowyszedł”zeswojej„ryzykownejprzenośni”.
ŻadnychwątpliwościniemiałjużJulianPrzyboś–zestawiwszyfrag-
mentZimymiejskiejzfragmentemMogiłharemu,stwierdzał:
9Mej...r[JózefMeyzner],WierszdoAdamaMickiewiczapoprzeczytaniujegosone-
tów,„GazetaPolska”1827,nr112;cyt.za:Walkaromantykówzklasykami,op.cit.,
s.421-422.
10Z.Szmydtowa,Wstęp,w:Lirykaromantyczna.CzęśćI:Mickiewicz–Słowacki–
Krasiński–Norwid,Warszawa1947,s.12.Podkr.moje–D.S.
