Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Próbyprzywróceniapisarzydwudziestolecia…
31
MałgorzataRzadkowolskawpracyOficynaprzyulicyPiotrkowskiej.Dzia-
łalnośćWydawnictwaŁódzkiegowlatach195711996pisze,żeGłównyUrząd
KontroliPrasy,PublikacjiiWidowisknkontrolowałrozpowszechnianiewszelkie-
gorodzajuutworów:druków,obrazów,żywegosłowa.Wkolejnychlatachudzie-
lałzezwolenianawydawanieczasopismiprzeprowadzałkontrolęzakładówpoli-
graficznych.Dodanomutakżeobowiązeksprawdzaniazawiadomień,plakatów,
ogłoszeń,pieczątek,maszynpowielającychwrazzpublikacjamiiilustracjami,
drukowanychzaichpomocą”2.
Ponadtourządtensprawniemanipulowałsłowami,czymwpływałnaludzkie
postawy,poglądy,osobowość,anawetuczciwość,etykęimoralność.Aleksander
PawlickinałamachpublikacjiKompletnaszarość.Cenzurawlatach196511972.
Instytucjeiludziestwierdziłnawet,żecenzuraprzezwiększyokresswegofunk-
cjonowaniadziałałanprzeciwsłowom,którecośsprawiają”3,bowiemgłównym
celemPolskiLudowejbyłostworzenieschematówmyśleniaiwpojeniaspołeczeń-
stwuprzekonania,żeniemożnaistniećsamodzielnie,bezwzględówczypoparcia
elitrządzących.
Wrazzszybkimrozszerzaniemswychuprawnieńinstytucjatakwestionowała
corazwiększąliczbęksiążek,zaśwnajwyższymstopniuutworyotematycehar-
cerskiej(np.JózefinyŁapińskiejHarcerkęnazwiadach,AleksandraKamińskie-
goKsiążkęWodzaZuchówlubteżUśmiechLwowaKornelaMakuszyńskiego),
religijnej(np.Domwielkijakświat,Niedzielę,WNocBożegoNarodzeniaEwy
Szelburg-ZarembinyczyMałegoJezusa.Legendyiopowiadaniazdzieciństwa
ChrystusaPanaBarbaryŻulińskiej),kresowej(np.wszystkieutworyZofiiKossak
iHelenyZakrzewskiej;Białeróże.Powieśćdlamłodzieżyzczasówinwazjibolsze-
wickiej,DzieciLwowa,Płomieńnaśniegu,Pojednanie.Opowieśćoniedźwiedziu
tatrzańskim,aleteżSkarbyiPożegnaniedomuZofiiŻurakowskiej),antyradziec-
kiejczyteżteopowiadająceoJózefiePiłsudskimiLegionach(np.Bohaterskiego
Misia,czyliprzygodypluszowegoniedźwiadkanawojnie,dladzieciodlat10do
100BronisławyOstrowskiej).
Możnawymienićbardzowielupisarzy,którychtwórczośćzróżnychprzy-
czynniebyłaakceptowana,równieżteksty,któreniepowinnybudzićzastrzeżeń
znajdowałysięnaindeksie.Bardzoczęstopowodembyłyniewygodnedlawładzy
elementywbiografiachpisarzy1takbyłonaprzykładwprzypadkuZofiiKos-
sak.Zaautorówniewskazanychdladzieciimłodzieży,którychdzieła(wróżnym
stopniu)byłynzakazywane”właściwieprzezcałyokresPolskiLudowej,uzna-
nom.in.:HalinęAuderską,MarięBuyno-Arctową,HannęJanuszewską,Kornela
Makuszyńskiego,ZofięKossak,BronisławęOstrowską,FerdynandaAntoniego
2M.Rzadkowolska:OficynaprzyulicyPiotrkowskiej.DziałalnośćWydawnictwaŁódzkie-
gowlatach195711996.Łódź2007,s.21.
3A.Pawlicki:Kompletnaszarość.Cenzurawlatach196511972.Instytucjeiludzie.War-
szawa2001,s.14.
