Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
MartaNadolna
Ossendowskiego,StefanięSzuchową,HelenęZakrzewską,ZofięŻurakowskączy
BarbaręŻulińskąiinnych4.
Corównieistotne,zarazpowojnie
troskaczynnikówoświatowychikulturalnychoodbudowęksiążkipolskiej,
czegodowodembyłszybkoidynamicznierozwijającysięruchwydawni-
czy(jużw1947rokuliczbawydanychksiążekdladziecibyłabliskaczasom
przedwojennym!),przysłoniłaniecorozważaniaokształtowaniusięnowego
modeluliteraturydziecięcej,choćniebrakowałotusugestiizestronyzainte-
resowanychtwórcówikrytyków,anawetbadaczy.[…]Pojawiłysięwięcróż-
norakiewypowiedziocharakterzeteoretycznym,próbyrozwiązańtrudnych
dylematówzkręgufunkcjidziełaliterackiegoadresowanegododziecka
1pisałaMariaOstaszwpracyObliczepowojennejkrytykiliteraturydladzieci
imłodzieży1945119565.Dyskusjetetoczyłysięnajczęściejnałamachróżnorakich
pism,takichjaknp.nOdrodzenie”,nKuźnica”,nTwórczość”,nŻycieSzkoły”czy
nRuchPedagogiczny”,awypowiadalisięwnichznanibadaczeczytelnictwailite-
raturydladzieciimłodzieży:MariaGutry,MariaKann,KrystynaKuliczkowska,
GrzegorzLasota,AnielaMikucka,StefanSzumanczyWandaŻółkiewska.Model
nowejliteraturypróbowanoteżwypracowaćnakonferencjachizjazdachZwiązku
LiteratówPolskich,gdyomawianosprawytwórczościdlamłodychichcianokreślić
jejnoweramy,naktórezprzerażeniempatrzećmożnazperspektywyczasu6.
Najbardziejpopularnipisarzezokresumiędzywojniastalisięwówczasjaw-
nymiprzeciwnikamisocjalistycznychplanówizamierzeń,aichdorobekliteracki
miałdestrukcyjnieiszkodliwiewpływaćnamłodychludzi1przyszłychnbu-
downiczych”narodu.Głównymzadaniemcenzurybyłozatemniedopuszczenie
doponownegorozkwitutejliteratury.Władzeniemogłydoprowadzićdosytuacji,
wktórejrynekczytelniczyobfitowałbywinnetekstyniżtewypracowanenauży-
tekpanującegoodkońcalat40.realizmusocjalistycznego.Wzwiązkuztympo-
wstawałytzw.listypurgacyjne,awięcspisyksiążeknzakazanych”,którenależało
wycofywaćzbibliotek.Ztegopowoduwieledziełautorówmiędzywojniaznikło
zrynkuiświadomościczytelników7.Realizacjaopisanychzamierzeńwymagała
4AutorkaniniejszegoartykułupisałateżotymzjawiskuwartykulePowrótksiążekzakaza-
nychdlamłodegoodbiorcypotransformacjiustrojowejwlatachdziewięćdziesiątych.W:Litera-
turadladzieciimłodzieży(poroku1980).T.2.Red.K.Heska-Kwaśniewicz.Katowice2009,
s.1091118.
5M.Ostasz:Obliczepowojennejkrytykiliteraturydladzieciimłodzieży194511956.Kra-
ków1999,s.32.
6Por.np.M.Kann:Pierwszakonferencjapoświęconazagadnieniomzwiązanymzliteraturą
dladzieciimłodzieży.W:KimjesteśKopciuszku,czylioproblemachwspółczesnejliteraturydla
dzieciimłodzieży.Red.S.Aleksandrzak.Warszawa1968,s.2291245;M.Ostasz:Oblicze
powojennejkrytyki…
7Pisaliotymzjawisku:B.Białkowska:Książkiniechciane,książki„groźne”dladzie-
ciwPolsceLudowej,czylioczystkachwksięgozbiorachbibliotecznych.nNoweKsiążki”1991,
