Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Próbyprzywróceniapisarzydwudziestolecia…
33
odwładzprzejęciacałkowitejkontrolinadruchemwydawniczym,przedewszyst-
kimwsferzeprywatnej.
Tymbardziejwartozaznaczyć,żetowszczególnościgrupaedytorówpry-
watnych,awnajwiększejmierzecicieszącysiędługimitradycjami(jaknp.
MichałArct8,GebethneriWolff9,JakubMortkowicz10czynTrzaska,EvertiMi-
nr7,s.60161;M.Fik:Jakoczyszczanobiblioteki.nPuls”1993,nr5/6,s.1591166;K.Heska-
-Kwaśniewicz:nKlasycynaindeksie”.Zdziejówczystekbibliotekśląskichwlatachstalinow-
skich.W:ZdziejówksiążkiiprasynaŚląskuwXIXiXXwieku.Wybranezagadnienia.Red.
K.Heska-Kwaśniewicz.Katowice1999,s.1111123;Eadem:Przedczymchcianoochronić
młodegoczytelnikawPRL-u,czylioczystkachwbibliotekachszkolnychlat194911953.W:Mło-
dyczytelnikwświecieksiążki,biblioteki,informacji.Red.K.Heska-Kwaśniewicz,I.Socha.
Katowice1996,s.73180;W.Nawrocki:Oczyszczanieksięgozbiorów.Przyczynekdodziejów
politykikulturalnej.nŻycieLiterackie”1981,nr49,s.14.
8ArctowierozpoczęliswądziałalnośćwLublinie.Jużw1855rokuStanisławArctzacząłwy-
dawaćksiażki,aw1836rokuzałożyłksięgarnię,którąwpóźniejszymczasie(w1881roku)przejął
bratanekStanisława1Michał.TenswądziałalnośćrozszerzyłnaWarszawę,otwierającwtym
mieścieksięgarnięidrukarnię.W1881rokufirmęprzejęlisynowieMichała,najpierwZygmunt,
następnieStanisławJan,rozszerzającprofilprzedsiębiorstwa.Od1922rokuoficynafunkcjonowa-
łajakospółkaakcyjna.W1939rokumajątekArctówznalazłsięwrękachNiemców,awczasie
wojnyuległonprawiecałkowitemuzniszczeniu.Arctowiepracowaliwbranżywydawniczejdo
1953roku.Wydawnictwopublikowałoksiążkidlamłodegoodbiorcy,autorstwa:ZofiiBukowiec-
kiej,MariiBuyno-Arctowej,AntoninyDomańskiej,StanisławaJachowicza,MariiKonopnickiej,
MariiKownackiej,ArturaOppmana,JaninyPorazińskiej,WaleregoPrzyborowskiegoczyEwy
Szelburg-Zarembiny,jakrównieżksiążkizzakresuwiedzyhumanistycznej,naukścisłych,sto-
sowanych,prawnychispołecznych,pedagogikiiwychowania,religii,sztukpięknych,literatury
pięknejitp.Arctowiewydawaliteżsłownikiterminologiczneibiograficzne,atlasy,encyklopedie,
albumy,atakżenuty.Zob.A.Skrzypczak:KsięgarniaiwydawnictwoMichałaArctawWarsza-
wie188711950.W:Warszawscywydawcy.Z.10.Red.J.Myszkowska.Warszawa2003.
9FirmaGebethneraiWolffapowstaław1857rokuwWarszawieprzyKrakowskimPrzed-
mieściu,założonaprzezGustawaAdolfaGebethneraiAugustaRobertaWolffa.Wydawnictwo,
pierwotniepodnazwąKsięgarniaiSkładNutMuzycznychnG.GebethneriSpółka”,odpoczątku
swejdziałalnościpublikowałoksiążkizklasykipolskiejdladzieciimłodzieży,takichautorów
jak:KlementynazTańskichHoffmanowa,MariaKonopnicka,KornelMakuszyński,EwaSzelburg-
-ZarembinaczyZofiaUrbanowska.Woferciemożnabyłoodnaleźćdziełazprawiekażdejdziedzi-
ny.W1868rokuszefowiewydawnictwawydzierżawiligazetęnKurierWarszawski”,zyskująctym
samymdrukarnięiredakcję.W1873rokuGustawAdolfGebethneriAugustRobertWolffprzystą-
pilidoSpółkiWydawniczejKsięgarzyPolskich.PopewnymczasiewspólnicywespółzWacławem
SzymanowskimiAleksandremMichauxkupiliwspomnianepismo,któresprzedaliwroku1887.
Wroku1882wydawano(współcezLudwikiemJenikemiAdolfemPawińskim)nTygodnikIlustro-
wany”,któryniebawem,bow1887roku,firmaprzejęłanawłasność.Wkolejnychlatachoficyna
rozwijałasięwinnychmiastach(zobniżeniemkoniunkturywokresiepierwszejwojnyświatowej),
aw1929rokuGebethnerodkupiłudziałyodWolffa.Następnyokreswhistoriiwydawnictwato
działalnośćkonspiracyjna.W1946rokuodebranooficynieprawawydawniczedopublikowania
dziełklasykówpolskich(zwyjątkiemprawdowydawaniaWładysławaReymonta).Ostatecznieofi-
cynazlikwidowanazostaławroku1960.Zob.I.Wojsz:GebethneriWolff1największapolskafir-
maksięgarsko‑wydawniczadrugiejpołowyXIXipierwszejXXwieku.W:Warszawscywydawcy…
10JakubMortkowicz,wspólniezkolegązbanku(zpoprzedniegomiejscapracy)1Henry-
kiemLindenfeldem1kupiłudziaływksięgarninakładowej,sortymentowejikomisowejGabriela
