Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
MartaNadolna
chalski”11),po1945rokuodnawiałaswądziałalność,wpierwszejkolejnościpu-
blikującutworypisarzynajpopularniejszychwdwudziestoleciumiędzywojen-
nym.Dążonowtensposóbdoodbudowyzrujnowanychpowojnieoficyn,licząc
naszybkizyskfinansowy.BarbaraBiałkowskawartykuleKsiążkiniechciane1
książki„groźne”dladzieciwPolsceLudowej,czylioczystkachwksięgozbiorach
bibliotecznychzamieszczonymwnNowychKsiążkach”twierdzi,żenpierwsi
wydawcy,zwłaszczaprywatni,sięgalipoznanejużzokresumiędzywojennego
tytuły,np.AntoninyDomańskiejPrzykominku,HalinyGórskiejOksięciuGot-
frydzie,rycerzugwiazdywigilijnej,PiiGórskiejSługiBoże,HannyJanuszew-
skiejSiwąGąskę,siwą,LucynyKrzemienieckiejCzterybajdyciotkiAdelajdy,
ArturaOppmanaZagórami,zamorzami,JaninyPorazińskiejWWojtusiowej
izbieiBożąścieżkękrólowejKingi,WitoldaZechenteraBaśńoświętymMikoła-
ju”.Badaczkapodkreślatakże,żewdużejmierzebyłytoutworyocharakterze
religijnym,awięcstanowiącekategorięksiążek,którejwokresiePolskiLudowej
banosięszczególnie,zewzględunaprzekazchrześcijańskichwartości12.
Centnerszweraprzyul.Marszałkowskiej143.PozakończeniupierwszejwojnyświatowejJakub
Mortkowiczprzekształciłswąfirmęwspółkęakcyjną,adowspółpracyzachęciłTeodoraToeplitza,
spłaciwszywcześniejpierwszegowspólnika.Przedsiębiorstwozaczęłofunkcjonowaćpodnazwą
TowarzystwoWydawniczewWarszawieSpółkaAkcyjna,awswejhistoriidośćczęstozmieniało
nazewnictwo.W1915rokupartnerzyzakupilikamienicęnaRynkuStaregoMiastawWarszawie,
gdzieprzeniesionodrukarnięiskłady.Wydawnictwopublikowałom.in.poezję,literaturępięk-
ną,książkidladzieciiwydawnictwaartystyczne.Prócztegoskupiałowokółsiebienajwiększych
pisarzypolskich,takichjakMariaDąbrowskaczyStefanŻeromski.Zob.J.Olczak-Ronikier:
Wogrodziepamięci.Warszawa2004;M.Mlekicka:JakubMortkowiczksięgarziwydawca.Wro-
cław1974.
11KsięgarniaWydawniczanTrzaska,EvertiMichalski”powstaław1920rokuimieściła
sięwbudynkuHoteluEuropejskiegoprzyKrakowskimPrzedmieściu13wWarszawie.Zosta-
łazałożonaprzezWładysławaTrzaskę,JanaMichalskiegoiLudwikaEverta.MarekPieczonka
wpublikacjipoświęconejdziejomtegowydawnictwapt.KsięgarniaWydawniczaTrzaska,Evert
iMichalski.Działalnośćwydawniczauznał,żezałożycielomoraznredaktorowimerytorycznemu
StanisławowiLamowiudałosiędoprowadzićfirmędorozkwitu.Rozpoczęlioniodmałejksię-
garniiwydawnictwapublikującegoksiążkisensacyjno-przygodowe,abyzczasemprzekształcić
jewdużąplacówkęksięgarsko-wydawniczą”.Choćwspólnicyzaczęliodzałożeniaksięgarni,już
wpierwotnymzamierzeniuchcieliwydawaćksiążki.Specjalizowalisięwpublikowaniudziełpo-
mnikowych,słowników,beletrystyki(wtympolskiejliteraturypięknejitłumaczeńzjęzyków
obcych),podręcznikówilekturszkolnych,książekfilozoficzno-religijnych,historycznychihi-
storycznoliterackich,dziełzzakresusztuki,wydawnictwpopularnonaukowychoraznaukowych
itechnicznych,anawettzw.wydawnictwluksusowych(cimeliów).Widocznyrozwójoficynyna-
stąpiłpo1924roku,gdyzaczęłapublikowaćksiążkiwielotomoweipomnikowe.Podczasdrugiej
wojnyświatowejoficynazaprzestałajawnegowydawaniaksiążek.Wtymokresienadalfunk-
cjonowałajednakksięgarnia.PodwpływemwydarzeńwPolscepo1945rokuprzedsiębiorstwo
nTrzaska,EvertiMichalski”,mieszczącesięwówczasprzyul.Marszałkowskiej51,powolizmie-
niałoswójprofil.Ostatecznieupadłow1964rokupośmierciWładysławaTrzaski,jednegoze
swychzałożycieli.Zob.M.Pieczonka:„KsięgarniaWydawniczaTrzaska,EvertiMichalski”.
Działalnośćwydawnicza.Kraków1993.
12B.Białkowska:Książkiniechciane,książki„groźne”…,s.60161.
