Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Twórcówtych,choćwywodzilisięzróżnychorientacjipoetyckich
Dwudziestoleciaiwróżnychokolicznościachznaleźlisięnatułactwie,
jednoczyożywienietradycjiromantycznych,wyznaczeniepoezjifunkcji
konsolacyjnychidydaktycznych,porzucenieeksperymentówformal-
nych,charakterystycznychdlaruchówawangardowychprzedwojną,
głębokanostalgiaipoczucietragizmuhistorii.Cechytewykształciły
sięwpoezjiwojennejniejakoniezależnieodwcześniejszychorientacji
estetycznychiideologicznych.JózefŁobodowskibyłwcześniejzwią-
zanyzkręgiemJózefaCzechowicza,JerzyPietrkiewicz–zgrupąau-
tentystówStanisławaCzernika,MarianCzuchnowskiuchodziłza
uczniaPeipera,aStefanaThemersona,autorawojennegotomikuwier-
szyDnonieba(1943),fascynowałasztukasurrealistów.Jednakże
poezjiżołnierskiejitułaczejnaZachodzietonnadawalitwórcybezpo-
średniolubpośredniozwiązanizkręgiemskamandrytów.Ioniwiedli
wcześniejspór,mniejwyraźnyniżprzedstawicieleawangardy,
ztradycjąromantyczną,przedewszystkimzkrępującąpoezjępolską
ideąmesjanizmu.Wojnawięcspowodowaławtwórczościskamandry-
tówznaczącereinterpretacje.Zaczęłysięonewcześniej,wprzede-
dniuwojny,cowidaćbyłojużwewspomnianymwierszuKazimierza
WierzyńskiegoWstążkazDWarszawianki”.
TomikiZiemia-Wilczyca,Różawiatrów,atakżeKrzyżeimiecze
nienależądonajwybitniejszychwdorobkuWierzyńskiego.Jednakże
obokwierszyBroniewskiegotworzązespółutworówpoetyckich,zapi-
sującychdramatwrześniowychwydarzeń.Wierzyńskipowybuchu
wojnywydostałsięprzezRumunięzkrajudoFrancji,późniejdoPor-
tugalii,skąddotarłdoBrazylii;od1941rokuzamieszkałwStanach
Zjednoczonych.AlemiałzasobążołnierskiedoświadczeniazIwojny
światowej:należałdoniepodległościowychorganizacji,zwybuchem
wojnywstąpiłdoLegionuWschodniego,pojegorozwiązaniuwcielony
zostałdoarmiiaustrackiej.W1915rokudostałsiędorosyjskiejnie-
woliiprzeztrzylataprzebywałwoboziewRiazaniu.Tedoświadcze-
niamiaływpływnapoetyckieujęciaprzeżyćIIwojnyświatowej.Sło-
wem-kluczemwjegopoezjiniejestfiżołnierz”aniMickiewiczowski
fipielgrzym”,jakuBroniewskiego,leczfitułacz”,rodemzHomera,po-
szukującywytrwalerodzinnejItaki.Mówiotymwiersztytułowy
ztomikuRóżawiatrów,choćpowstałon,prawdopodobnie,jeszcze
przedwybuchemwojny:
Podróżnipobezmiarach,włodzibylejakiej,
Podżaglempodniesionym,alboibezżagla,
Błądzimyniecierpliwie,śmierćwciążnasponagla
AwybrzeżaojczystejniewidaćItaki.
Kazimierz
Wierzyński
31
