Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wałazbrodniczautopiaspołeczna.Jedynądrogąwprowadzeniajej
wżyciebyłyprzemoc,dyktatura,terror.Gdybykulturanieprzecho-
wywałaponiechanychideiiwartości,nieporównywałanowychzdaw-
nymi,niemożliwebyłobysamooczyszczenie.Kulturamawięczawsze
dwapunktyorientacyjne–dziśijutroorazwczorajidawniej.Tojej
podwójnezorientowanieodróżniająodlinearnieijednokierunkowo
uporządkowanychzdarzeńhistorycznych,przemiancywilizacyjnych,
działańspołecznych.Dotego,cosięstało,niemożnarealnie,anie
intencjonalnie,powrócić,niczegoniedasiępowtórzyć.Wkulturze
możliwesąnawiązaniaipowroty,oczywiściezawszeprzyzachowa-
niuzasadymutatismutandis.
Książkata,jakidwiepoprzednie,niezmierzadoujęćsyntetycz-
nych:starasięprzywołaćfakty,zwrócićuwagęnadziełazdaniem
autoraznaczącezarównozewzględówestetycznych,jakiideowych.
Sąoneprzecieżświadectwemswojegoczasu.Ichwartośćniezamyka
sięjednakwowymakciefiskładaniarozbitegolustra”.Tworząrazem
długiłańcuchnastępstwpoświadczającychdojrzałośćnaszejkultury.
Niebyławcałymtymokresie–jeślibraćpoduwagęnasząpoezję,
dramat,teatr,muzykę,film,plastykę–ubogąkrewnąwEuropie.
Wksiążce,przyjmującejtakipunktwidzenia,przeważająfunkcje
informacyjnenadinterpretacyjnymi.Informacjisłużązestawieniabi-
bliograficznenajejkońcu.Niedasiędziśopisywaćliteraturybezsta-
łegoprzywoływania,takżetylkoinformacyjnego,zdarzeńifaktów
zinnychdziedzinsztuki.Pożyteczneokazałosiętakżeposzerzenie
informacjiosporachipolemikachwkrytyceliterackiejiartystycznej.
Książkaobecnaniejestwięcprostymscaleniemdwupoprzednich,
zostaławistocieodnowanapisana,chociażmapodstawowyukładpo-
przednich:krzyżująsięwnimtrzysposobyujęcia–koniecznegopla-
nuhistorycznego,następstwazdarzeńwczasie;planugenologiczne-
go(wyodrębnieniapoezji,prozyorazdramatuiteatru)iprzybliżeń
interpretacyjnychwybranychutworówbądźautorów.Wynikająstąd
różnorakieniedogodności,przedewszystkimtwórczośćpisarzyulega
rozbiciunaróżneczęści.Aleniemadobrychukładówdlahistoryka
literatury.Przeciwieństwemzaproponowanegoporządkubyłbyzbiór
sylwetek,uniemożliwiającyczytelnikowizarównorozpoznaniezwiąz-
kówmiędzypisarzami(pokrewieństwalubprzeciwieństwapoetyk,
wyborówtematycznych,stylistykitd.),jakizależnościichutworów
odwydarzeńspołecznychwczasiepowstawania.Wydajesiętakże,że
wobrębieliteraturyróżnebyływymaganiaorazdrogirozwojupoezji,
prozyidramatu.Tychróżnicniedasięwytłumaczyćwiększąlub
mniejsząuległościągatunkówliterackichwobecdoktrynestetycznych,
politycznychczyideologicznych.Każdygatunekliterackimaswoją
9
