Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
BożenaSzałasta-Rogowska
TytułwierszażRajskieżsygnalizujecharakterystycznądlacałegoutwo-
rutechnikępoetyckąpolegającanafalowaniusensówczynawetzaprzeczaniu
pierwszemu,niejakonarzucającemusięznaczeniusłów,wydobywaniuzniego
paradoksówiantytez,strategięopartąnazacieraniurzeczywistościwdwój-
nasób(najednoczesnymjejmitycznymprzekształcaniuiuwypuklaniujejbru-
talnegooblicza),metodębazującąnasubtelnymbalansowaniumiędzysacrum
aprofanum,międzychłodnąrelacjąreporterskąaempatycznympodaniem
uwznioślającym.Nazwatopograficznastanowiącamianolirykuodnosisiędo
małejmiejscowościwBieszczadachpołożonejnadSanem,niedalekoPolańczy-
ka,wktórejw1945rokumiałmiejscedramatycznymordpopełnionyprzez
sotnięUkraińskiejPowstańczejArmiinadziadkachautora
15.Tenautentyczny
toponimwprowadzajednocześniemarzenieopięknym,szczęśliwymmiejscu,
przywołujeidyllęimyśloutraconymbiblinymraju,doktóregopowracasię
pośmierci.Nazwiegeograficznejprzypisanajesttuwięcfunkcjasymboliczna
żtoponimmauaktywnićwyobraźnięmityczną,któraodrazuwtekściezosta-
jezagrożona,osaczonaczyniejakopoczechowiczowskuzaprzeczona.Rajskie
wwierszuMarkaKusiby(awzasadzienawetcałąprzestrzeńBieszczadówdość
częstoprzywoływanąwtejtwórczości)możnabyteżzaMałgorzatąCzermińską
zdefiniowaćjakoflmiejsceautobiograficzne”,czyli
niejakiśrzeczywistywycinekgeograficznejprzestrzeni,alejegoliterackiere-
prezentacje,jednakkoniecznieodnoszącesiędoowegotopograficznegokon-
kretu,zktórymzwiązanesąrównieżelementyfaktycznego,pozasłownego
doświadczeniażyciowegoautora
16.
Precyzująctękwestię,możnapowiedzieć,żechodzituoflmiejsceautobio-
graficznewspominane”,czylitakie,którekiedyśbyło
15Źródłapodająnastępująceinformacjeotejzbrodni:flPoczątkiemtegoroku[1944żB.S.R.]
zginęłauprowadzonadolasuprzezukraińskichnacjonalistówczteroosobowarodzinaUhałów
wrazzdziećmi”.Zob.S.Orłowski:TwojeBieszczady.Rajskie.Pozyskanoz:htp://www.twojebiesz
czady.net/sor/rajskie.php(12.11.2014).TakżeflwewsiRajskiepow.Lesko(Bieszczady)upowcyza-
mordowali2Polaków:dyrektorakopalniropyOchalazżoną;ich2dzieci,głodne,przezkilka
tygodnikryłysięnacmentarzu,ażzabralijeżołnierze.Zob.Kalendariumludobójstwaukraińskiego
dokonanegonaludnościpolskiejwlatach1939—1948.Oprac.S.Żurek.Pozyskanoz:htp://www.
stankiewicze.com/ludobojstwo/1945_4.html(12.11.2014).MarekKusibaweryfikujeteinformacje,
podającnapodstawiezachowanegoaktuzgonuHelenyOchały,żemordmiałmiejscewkwietniu
1945r.,dziadkowienosilinazwiskoOchała(EmiliHelenazdomuKręcisz),dzieci(Zygmunt,
AlicjaiZbigniew)niezginęły,boniezostałyuprowadzone.Zob.listMarkaKusibydomnie
z11listopada2014r.
16M.Czermińska:Kategoriamiejscaautobiografcznegowliteraturzedobymigracji.W:Narracje
migracyjnewliteraturzepolskiejXXiXXIwieku.Red.H.Gosk.Kraków2012,s.43.
